افزودنی های بتن
DEZOBUILD D-30
فوق روان کننده بتن بر پایه کربوکسیلاتاتر با خواص روان کننده بالا و افزایش مقاومت
شرح محصول :
DEZOBUILD D-30، فوق روان کننده ای از نسل سوم بر پایهتکنولوژی پلی کربوکسیلات اتر می باشد.. این محصول برای ساخت بتن با بیشترین کاهشنسبت آب و کسب مقاومت بالا در سنین اولیه ، با حفظ اسلامپ در زمان کوتاه طراحی وتولید گردیده است. DEZOBUILD D-30قابلیت کاهش آب اختلاط بتن را تا 30 % با اسلامپ ثابت دارد که همین امر عاملافزایش مقاومت فشاری در سنین اولیه و نهایی و همچنین دوام بتن می گردد.
نحوه اثرگذاری :
DEZOBUILD D-30دارای مکانیسم اثر گذاری به دو صورت به شرح ذیل می باشد :
- ایجاد غشاء بر روی سطح ذرات سیمان نموده و ممانعت فضایی ناشی از ضخامت لایه جذب شده ، از تجمع ذرات سیمان جلوگیری می کند.
- ایجاد نیروی دافعه بین ذرات سیمان ناشی از جذب ذرات پلیمر و تشکیل بارهای همنام .
کاربرد و موارد استفاده :
DEZOBUILD D-30برای استفاده در انواع بتن از جمله بتن های خودتراکم، بتن ریزی در تراکم بالای میلگرد، بتن های پمپی ، بتن پیش ساخته ، بتن حاویپوزولان، بتن پیش تنیده، بتن ریزی زیر آب ، بتن های اکسپوز و تزئینی ، بتن های کفسازی ، بتن های صنعتی و ... مناسب می باشد.
مزایای DEZOBUILD D-30 :
- تولید بتن چسبنده ، بدون جداشدگی در نسبت های پایین آب به سیمان
- تولید بتن با اسلامپ بالا با نسبت آب به سیمان پایین
- کسب مقاومت بالا در سنین اولیه و نهایی
- کاهش زمان بتن ریزی و هزینه های اجرایی
- قالب برداری سریع
- کاهش نفوذپذیری در برابر آب ، کلراید ، سولفات به دلیلی کاهش نسبت آب به سیمان
- افزایش مقاومت سایشی و افزایش دوام در سیکل های یخ و ذوب به دلیل نسبت پایین آب به ترکیبات سیمان
مطابقت با استاندارد :
- ASTM C494 TYPE F
- EN 934-2-TABLE 3.1/3.2
- ISIRI 2930 –TABLE 3/4
خصوصيات فيزيكي و شيميايي :
|
ترکیبات شیمیایی |
کوپلیمرهای اصلاح شده پلی کربوکسیلیک اسید |
|
رنگ |
قهوه ای تیره |
|
طبیعت یونی |
آنیونی |
|
حالت فیزیکی |
مایع |
|
کلراید ( PPM ) |
حداکثر 500 |
|
وزن مخصوص ( کیلوگرم بر لیتر ) در دمای 20 درجه سانتیگراد |
0.02+- 1.05 |
میزان مصرف :
- DEZOBUILD D-30 قابل استفاده به میزان 0.4 تا 1.2 درصد نسبت به وزن ترکیبات سیمانی می باشد.
- میزان مصرف با توجه به طرح اختلاط و خصوصیات مورد نیاز تعیین می شود.
- پیشنهاد می شود جهت تعیین میزان مصرف DEZOBUILD D-30 و تاثیر آن بر روی خواص بتن تازه و سخت شده مانند کارایی ، حفظ کارایی ، گیرش و مقاومت های اولیه و نهایی تست هایی در محل کارگاه و با مصالح و شرایط موجود انجام شود.
روش استفاده :
- آماده مصرف و با هر نسبتی با آب مخلوط می شود.
- هم زمان با آب اختلاط به میکسر میتوان اضافه کرد.
- به طور مستقیم به سیمان و ترکیبات خشک افزوده نشود.
- DEZOBUILD D-30 را در پایان عمل اختلاط میتوان به میکسر بچینگ و یا به داخل تراک میکسر افزود. در این حالت به ازاء هر مترمکعب یک دقیقه اختلاط با دور تند انجام شود.
سازگاری با ترکیبات سیمان :
مناسب برای استفاده با انواع سیمان و یاترکیبات جایگزین سیمانی از جمله : خاکستر بادی میکروسیلیس و سرباره می باشد.
سازگاری با افزودنی های دیگر :
- با سایر افزودنی ها از پیش مخلوط یا مصرف نشود مگر آنکه تولید کننده مجاز بداند.
- توصیه می شود که در چنین شرایطی با واحد فنی شرکت رایحه بتن سبز ( کلینیک فنی و تخصصی بتن ایران ) مشورت شود.
بسته بندی :
DEZOBUILD D-30در گالن های 20 ، بشکه های 220 و مخازن 1100 کیلوگرمی عرضه می گردد.
انبار داري :
توصیه می شود که انباداری در دمای 5 تا 40درجه سانتیگراد به دور از تابش مستقیم آفتاب باشد. در صورت یخ زدگی دمای مواد رابالا آورده تا ذوب شود و سپس توسط یک میکسر مخلوط شود.
عمر نگهداري :
در صورت حفظ و نگهداری در شرایط مناسبپیشنهادی و در بسته بندی اولیه تا 12 ماه قابل نگهداری می باشد.
ایمنی :
DEZOBUILD D-30ماده ای کم ضرر می باشد. در شرایط عادی آسیبی به پوست نمی رساند. اما به عنوان یکترکیب شیمیایی و رعایت موارد احتیاطی برای جلوگیری از تماس با پوست و با چشم ازدستکش های محافظ و عینکاستفاده شود و یا پس از تماس مستقیم با پوست و یا چشم با آبشسته شود.
خدمات فني :
بخش فني شرکت رایحه بتن سبز ( کلینیک فنیو تخصصی بتن ایران ) در جهت ارائه مشاوره فنی مربوط به بتن و بتن ریزی و نحوهاستفاده صحیح از مواد خود در کارگاه آماده همکاری و انجام خدمات می باشد.
افزودنيهاي شيميايي بتن
(مشخصات فني و لزوم استفاده از آنها )
انتظاراتگوناگون از كيفيت بتن جهت توليد بتني باكارآئي مناسب، در مرحله اول، و با مقاومت و دوام كافي در برابر شرايط محيطيگوناگون، در مرحله نهائي و سخت شده ، نقشافزودني هاي شيميايي در برآورده نمودن اين انتظارات رابرجسته ساخته است.
لزوم شناخت جامع و كامل دست اندركاران صنعت بتنبا ويژگي هاي اين مواد و آشنايي با كاربرد آنها انجمن بتن ايران را بر آن داشت تا با تدوين نشريه فني ويژه افزودني هايشيميايي بتن دو هدف مشخص را دنبال نمايد: ابتدا بيان ويژگي هاي اين مواد درچهارچوب آيين نامه و استانداردهاي داخلي و بين المللي ،و دوم ارايه طبقه بندي ولزوم كاربرد آنها مطابق با نياز كارگاه ها و شرايط اقليمي ايران .
اينمسئوليت بر عهده كميته افزودني هاي بتن كه گروهي از متخصصين دست اندركار توليد،مصرف ودانش اين مواد را تشكيل مي دهند قرارگرفت .
اين كميته طي جلسات متعدد و با مطالعه و بررسياطلاعات و مدارك فني موجود و مطابقت آنها با شرايط اقليمي ايران اقدام به تدويننشريه فنی افزودنيهاي بتن نموده است كه با آماده شدن هر بخش به همراه فصلنامه انجمن بتن ايران در اختيار صاحبنظران قرار ميگيرد تا باارسال نظرات وپيشنهادات خودكميته را درتكميل وظيفه اي كه بعهده گرفته است ياري نمايند.
متن حاضر قسمت اول از اين مجموعه است که شاملکلياتی در باره افزودنی های شيميايی بتن می باشد. پس از درج كليه بخش ها درمجلهانجمن و جمع آوري نظرات و پيشنهادات دريافت شده انجمن اقدام به چاپ نشريه فنی جامع افزودنيهاي بتنخواهد نمود.
ازتمامي صاحب نظران ارجمند درخواست ميگردد جهت بهبود كيفيت و افزايش بار علمي ايننشريه نظرات ارزشمند و سازنده خود را بهانجمن بتن ارسال دادند تا در ويرايش نهايي مورد توجه قرارگيرد.
کليات
افزودني[1]مادهاي به غير از سيمان پرتلند، سنگدانه، و آب است که به صورت پودر (گَرد) يامايع(آبکی)، به عنوان يکي از مواد تشکيلدهنده بتن و براي اصلاح خواص بتن، کمي قبلاز اختلاط، در حين اختلاط و يا قبل ازدرجا ريختن به آن افزوده ميشود[1]. به عبارت ديگر، افزودنيها اجزايي از بتن به غير ازسيمان هيدروليکي، آب، سنگدانه‌ها و الياف هستند كه براي اصلاح و بهبود خواص بتن وملات تازه و سخت‌شده، به بتن افزوده مي‌شوند[2]. افزودنيهاي بتن به دو گروه مواد افزودني شيميايي ومعدني تقسيم مي‌شوند.
افزودني‌هايشيميايي[2]از فرآوري، ترکيب کردن يا آميزه‌کاري مواد آلي و معدني در يک فرآيند شيميايي بهدست مي‌آيند و در حالتهاي پودر يا مايع و در مقاديرکم معمولا تا حداکثر 5 درصد وزنمواد سيماني در زمان ساخت و اختلاط و يا درست پيش از ريختن بتن، به مخلوط اضافه مي‌شوند.
افزودنيهاي معدني[3] کهيا به طور طبيعي يافت مي‌شوند و يا از محصولات جانبي صنعتي هستند، به سه دسته موادخنثي، پوزولان‌ها، و مواد شبه سيماني تقسيم مي‌شوند[1] و براي بهبود و اصلاح خواص مخلوط‌هاي سيماني در مقاديرمصرف عموما بيشتر از 5 درصد وزن سيمان و در زمان اختلاط به بتن افزوده مي‌شوند.
گستره اين نشريه (نوشتار) دربرگيرنده افزودني‌هايشيميايي بتن است و بررسي مواد افزودني معدني به ديگر نشريه‌هاي انجمن بتن ايرانواگذار شده است.
اندرکنش بتن و افزودني‌هايشيميايي
افزودنيهاي شيميايي با مواد سيماني در حال هيدراته شدن(آبگيري 4) اندرکنش نشان مي‌دهندو بر اساس نوع عملکردشان به سه رده مواد افزودني با عملکرد فيزيکي، شيميايي، و فيزيکي-شيميايي تقسيم مي‌شوند[3].
مواد افزودني با عملکرد فيزيکي آن رده از افزودني‌هايشيميايي هستند که در فرآيند واکنش آبگيري[4]سيمان تاثير مستقيم ندارند گو اينکه ممکن است بر روند و آهنگ آن تاثير بگذارند.اين افزودنيها عموما تا پيش از گيرش اوليه بتن، تاثير و کارکرد خود را نشان مي‌دهندو تاثير آنها پس از گيرش، در بتن سفت‌شده و سخت‌شده ادامه نمي‌يابد[3]. از جمله اين افزودنيها ميتوان به کاهنده‌هاي آب،هوازاها، گازسازها، کف‌زاها، هوازُداها، ضد آب‌شستگي‌ها، آسان‌کننده‌هاي پمپاژ،رنگ‌بخش‌ها، و پيوندزاها اشاره کرد.
مواد افزودني با عملکرد شيميايي يا در فرآيند و روندواکنش آبگيري سيمان پيش از گيرش تاثير مي‌گذارند و يا ريزساختار محصولات آبگيري راپيش و پس از گيرش، دستخوش تغيير مي‌کنند. بنابراين واکنش افزودنيهاي شيمياييعلاوه بر زمان پيش از گيرش، ممکن است در مراحل سخت‌شدن بتن نيز ادامه يابد[3]. کُندگيرکننده‌ها، زودگيرکننده‌ها، زودسخت‌کننده‌ها(زودرَس‌کننده‌ها)، منبسط‌کننده‌ها، کنترل‌کننده‌هاي واکنش آبگيري (هيدراسيون)، وناگيرکننده‌ها در زمره افزودنيهاي با عملکرد شيميايي هستند.
مواد افزودني با عملکرد فيزيکي- شيميايي اگرچه درفرآيند واکنش شيميايي آبگيري سيمان دخالت نمي‌کنند ولي با وارد شدن اين مواد شيميايي ويژهبه درون بتن، برخي از واکنش‌هاي شيميايي يا رفتارهاي فيزيکي بتن سخت‌شده در آينده را کنترل مي‌کنند[3]. بازدارنده‌هاي خوردگي، کاهنده‌هاي انبساط واکنش قلياييسيليسي، نم‌بندها، کاهنده‌هاي تراوايي، قارچ‌کُش‌ها، ميكروب‌كش‌ها،و حشره‌كش‌ها در اين رده از افزودنيها قرار مي‌گيرند.
دسته‌بندي‌افزودني‌هايشيميايي
افزودنيهاي شيميايي بر اساس نوع تاثير و کارکرد اصلي کهدر بتن دارند به هفت دسته کلي تقسيم مي‌شوند.
دسته 1 - کاهنده‌هاي آب
افزودنيهاي كاهنده براي افزايش رواني بتن در مقدار آبمعين، يا كاهش مقدار آب مصرفي با حفظ رواني، يا هر دو به كار مي‌روند و شامل روان‌کننده‌ها،فوق روان‌کننده‌ها، و فراروان‌کننده‌ها مي‌شوند.
دسته 2 – هوازا ها
افزودني هائي هستند که در حين اختلاط، ساختاري همگن از ريزحباب‌هايناپيوسته در بتن، ملات، يا خمير سيمان پديد مي‌آورند و باعث بهبود کارآيي و افزايشدوام در برابر چرخه‌هاي يخ‌زدن و آب‌شدن مي‌شوند.
دسته 3 - کُندگيرکننده‌ها
کُندگيرکننده‌ها با کُندکردن روند آبگيري سيمان، گيرشبتن را به تاخير مي‌اندازند و شامل ديرگيرکننده‌ها و ناگيرکننده‌ها مي‌شوند.
دسته 4 – شتاب‌دهنده‌ها(تسريع‌کننده‌ها)
شتاب‌دهنده‌ها (تسريع‌کننده‌ها) با تندکردن روند آبگيريسيمان موجب زودگيري، زودسخت‌شدن، يا هر دو مي‌شوند. شتاب‌دهنده‌ها شاملزودگيرکننده‌ها، آني‌گيرها، و زودسخت‌کننده‌ها هستند.
دسته 5 - منبسط‌کننده‌ها
منبسط‌کننده‌ها براي افزايش حجم در بتن (ملات) تازه، جبرانجمع‌شدگی بتن (ملات) سخت‌شده، يا ايجاد انبساط کنترل شده در بتن (ملات) سخت‌شده بهکار مي‌روند. اين افزودنيها دربرگيرنده جبران‌کننده‌هاي جمع‌شدگي، گازسازها، و کف‌زاها هستند.
دسته 6 - پاياگرها(دوامبخشها)
پاياگرها با کاستن از درون‌رفت (نفوذ) عوامل زيان‌آور،پايش (محافظت) ميلگردها، يا کنترل واکنش‌هاي زيانبار، پايايي بتن سخت‌شده را بهبودمي‌بخشند. کاهنده‌هاي تراوايي، نم‌بندها، بازدارنده‌هاي خوردگي، و کاهنده‌هايانبساط واکنش قليايي سيليسي در اين دسته از افزودنيها جاي مي‌گيرند.
دسته 7 - افزودنيهاي خاص (متفرقه )
افزودنيهاي خاص دسته‌اي از افزودنيهاي شيميايي باکاربرد ويژه و محدود هستند. ضديخ‌ها، رنگ‌بخش‌ها، هوازداها، آسان‌کننده‌هاي پمپاژ،ضد آب‌شستگي‌ها، کنترل کننده‌هاي واکنش آبگيري، پيوندزاها (لاتکس)، قوام‌بخش‌هانمونه‌هايي از افزودني هاي خاص هستند.
کارکرد افزودني‌هايشيميايي
هر ماده افزودني با کارکرد اصلي آن تعريف و گروهبندي ميشود.کاركرد اصلي يك ماده افزودني عمدهترين اثر مورد انتظاري است كه بر بتن دارد وبيانگر عملکرد شاخص آن افزودني است. کاركرد فرعي، اثر يا اثراتي است كه مادهافزودني در مقياس كوچكتر از کاركرد اصلي بر بتن ميگذارد. برخي از افزودني‌هاممکن است چند منظوره باشند و بر چند خاصيت بتن تازه يا سخت‌شده تاثير بگذارند. براينمونه، کاهنده‌هاي آب کُندگير كننده علاوه بر کاهش مقدار آب، موجب کُندگيري بتننيز مي‌شوند.
نکته 1-1- برخي از افزودنيها ممکن است داراي اثرات جانبي باشند.به طور مثال کارکرد اصلي افزودنيهاي كاهنده آب، كاهش آب بتن است ولي ممکن است اثرات جانبي کُندگيري يا هوازايي نيز داشتهباشند. اثر جانبي تاثير ناخواسته و درمواردي حتي نامطلوبي است که افزودني بر ساير ويژگي‌هاي بتن دارد و بايد به خاطرداشت که با کارکرد فرعي تفاوت دارد.
نکته 1-2 - گسترش روزافزون انواع افزودنيها و کاربردهايموثر آنها ممکن است به پيدايش افزودنيهاي جديدي بيانجامد که در اين دستهبندي هفت‌‌گانهجاي نگيرند. در چنين مواردي نقش آيين‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و مشخصات فني خاص کهاز طرف توليدکنندگان و يا مجامع علمي معتبر بينالمللي صادر مي‌شوند جايگاه ويژه‌ايبراي ارزيابي و پذيرش اين افزودنيها به خود اختصاص مي‌دهند و معياري براي سنجشاين نوع مواد به شمار مي‌آيند.
- دلايل و مزاياي استفادهاز افزودنيهاي شيميايي
بتن بايد همگن، كارآ، پرداختپذير،مقاوم، پايا ، و کم‌تراوا باشد. در بسياري از موارد با انتخاب مصالح و نسبت اختلاطمناسب و به کاربستن روشها و استفاده از تجهيزات مناسب و افراد کارآزموده مي‌توانبه اين ويژگيها دست يافت. بهرهگيري از افزودنيهاي شيميايي در کنار مزايايبيشماري که دارند، دستيابي به اين ويژگيها را امکانپذيرتر و آسانتر خواهد کرد.در اين راستا، مهمترين دلايل و مزاياي استفاده از افزودنيهاي شيميايي را مي‌توانبه شرح زير دستهبندي کرد.
كاهش هزينه ساخت و ساز
کاربرد افزودنيها مي‌تواند موجب صرفه‌جويي‌هاي گوناگونيگردد و علاوه بر جبران هزينه‌هاي ناشي از خريد افزودني، امتيازات اقتصادي نيز بههمراه داشته باشد. کاهش هزينه‌هاي ساخت و ساز به سه دسته صرفه‌جويي مستقيم،غيرمستقيم، و نهان تقسيم مي‌شوند.
صرفه‌جويي مستقيم آن بخش از کاهش هزينه‌ها است که بهآساني قابل محاسبه و سنجش است. از جمله اين صرفه‌جويي‌ها ميتوان به کاهش مقدار سيمانو آب، افزايش بهره‌وري نيروي انساني، کم‌شدن زمان اجرا، سهولت و افزايش راندمان عملياتبتني، فراهم کردن امکان استفاده از سنگدانه‌ها و مصالح در دسترس، سهولت انتقال و ريختنبتن، سرعت بخشيدن در بازکردن قالب و سهولت در بسياري ديگر از موارد اجرايي اشارهکرد.
صرفه‌جويي غيرمستقيم، کاهش هزينه‌هاي حاصل از بهبودکيفيت بتن، افزايش مقاومت‌هاي مکانيکي، اطمينان از يکنواختي توليد، کاهش مشکلات وکاستي‌هاي هنگام اجرا، کاهش يا حذف دوباره کاري‌ها، بهبود شکل ظاهري و کاهشتعميرات سطوح بتني، و موارد بيشمار ديگري را دربرمي‌گيرد.
صرفه‌جويي نهان دربرگيرنده کاهش هزينه‌هاي سرمايه‌گذاري است.از جمله اين موارد ميتوان به کاهش استهلاک تجهيزات و ماشين‌آلات، کاهش احجام وابعاد اعضاي سازه، امکان طراحي‌هاي متنوع، استفاده بهينه از زمين با طراحي سازه‌هايبلندتر، و امکان حذف نماسازي اشاره کرد.
هر يک از افزودنيها ممکن است تنها يک يا چند مزيتاقتصادي را به ارمغان آورند که بايستي در هنگام محاسبه هزينه‌هاي صرفه‌جويي شدهمورد ارزيابي قرار گيرند.
تنظيم و بهبود ويژگي‌هايبتن
اگرچه با انتخاب مصالح و نسبت اختلاط مناسب ميتوان بهبسياري از خواص مورد نظر بتن دست يافت ولي تنظيم و دستيابي به برخي از خواص بتنتازه و سخت‌شده با استفاده از افزودنيها، كارآمدتر، اقتصادي‌تر، و موثرتر از هرروش ديگري است. با استفاده از افزودنيهاي شيميايي ميتوان خواص بتن تازه را متناسببا شرايط اجرايي و محيطي تنظيم و ويژگي‌هاي بتن سخت‌شده را مطابق با ضوابط فني و شرايطبهره‌برداري اصلاح کرد.
خواصي از بتن تازه را که ميتوان با استفاده از افزودني‌هايشيميايي تنظيم کرد عبارتند از: افزايش کارآيي بدون مصرف آب اضافي، کاهش آب مصرفيبدون کاهش در کارآيي، تسريع و يا کندکردن گيرش اوليه و نهايي، ايجاد انبساط جهتجبران جمع‌شدگي، کاهش آب انداختن، حفظ قوام، کاهش جداشدگي دانه‌ها، بهبود پمپ‌شوندگي،اصلاح روند افت اسلامپ، و کنترل روند گرمازايي در سنين اوليه.
آن دسته از ويژگي‌هاي بتن سخت شده را که ميتوان بااستفاده از افزودنيهاي شيميايي اصلاح کرد يا بهبود بخشيد عبارتند از: تسريع و ياتاخير در روند کسب مقاومت، افزايش مقاومت‌هاي مکانيکي، بهبود پايايي، کاهشنفوذپذيري، کنترل انبساط و آسيب‌هاي ناشي از واکنش قليايي، افزايش چسبندگي بهفولاد، بهبود چسبندگي بتن جديد به بتن موجود،توليد بتن يا ملات رنگي، وکنترل خوردگي ميلگرد.
امکان اجرا در شرايط سخت و دشوار
برخي از افزودنيهاي شيميايي امکان اجرا و ادامه عملياتبتن‌ريزي را، با حفظ کيفيت خواسته‌شده، در شرايط آب و هوايي نامساعد فراهم مي‌آورند.براي مثال با استفاده از روان‌کننده‌هاي کندگير ميتوان بتن را در مسافت‌هايطولاني حمل يا تا فواصل زياد پمپ کرد؛ قوام‌بخش‌ها و ضد آب‌شستگي‌ها، عمليات بتن‌ريزيدر زير آب را آسانتر مي‌کنند؛ زودسخت‌کننده‌ها امکان بتن‌ريزي در هواي سرد رافراهم مي‌کنند؛ و با استفاده از فراروان‌کننده‌ها ميتوان بتن را در نقاط با دسترسيکم، مانند زير لوله‌هاي آبرسان به توربين در نيروگاه‌هاي برق‌آبي، بدون نياز بهلرزاندن (بتن خودتراکم) اجرا کرد.
غلبه بر پيشامد‌هاي ناگهاني
در حين عمليات بتن‌ريزي، احتمال رخداد پيشامد‌هايناگهاني و پيش‌بيني نشده‌اي مانند گرفتگي لوله‌هاي پمپ، دررفتن قالب، افت ناگهانيدما و ... وجود دارد. با کمک افزودنيهاي شيميايي ميتوان بر برخي از اين پيشامدهاغلبه کرد. نمونه‌اي از اين دست، استفاده از مواد کنترل‌کننده‌هاي آبگيري برايجلوگيري از گيرش و استفاده دوباره بتن ساخته شده در مواردي است که وقفه‌اي در اجراپيش مي‌آيد.
دستيابي به خواص ويژه
برخي از خواص و ويژگي‌هاي بتن، هر چقدر هم که در انتخابمصالح و نسبت اجزاي بتن دقت شود، جز با استفاده از افزودنيها قابل دستيابي نيستند.از جمله اين ويژگيها و خواص منحصر به فرد که تنها با استفاده از افزودني‌هايشيميايي به دست مي‌آيند ميتوان به هوازايي، کف‌زايي، خودتراکمي، زودگيري، زودسخت‌شدگي،کُندگيري، و انبساط‌زايي اشاره کرد.
هماهنگي با مسايل زيستمحيطي و بهداشت کار
کاهش آلودگي‌هاي صوتي، افزايش ايمني و بهره‌وري نيروهايکار (نيروي انساني)، کاهش گرماي حاصل از اصطکاک تجهيزات و ماشين‌آلات، دور نريختنو استفاده از بتن باقيمانده در ماشين‌آلات براي نوبت کاري بعدي (افزودني کنترل‌کنندهآبگيري)، عدم نياز به شستشوي تجهيزات بتن‌سازي در پايان هر نوبت‌کاري و عدم تخليهآب شستشو در محيط (افزودني ناگيرکننده)، از جمله موارد دوستي با محيطزيست است که با کمک افزودنيهاي شيميايي قابل دستيابي هستند.
کمک به توسعه پايدار
کاهش مصرف سيمان از يک سو با صرفه‌جويي در مصرف منابعطبيعي (مواد خام اوليه) و از سوي ديگر با کاهش گازهاي گلخانه‌اي ناشي از توليدسيمان، در راستاي کمک به حفظ محيط زيست و توسعه پايدار است. دستيابي به مقاومت‌هايزودرس با استفاده از افزودنيها و بي‌نيازي به بخاردهي در روند توليد قطعات پيش‌ساختهکه اصطلاحا "بي‌نياز از انرژي"[5]ناميده ميشود، به صرفه جويي در مصرف انرژي مي‌انجامد و به توسعه پايدار کمک مي‌کند.بهبود پايايي سازه‌هاي بتني در زمان بهره‌برداري که در اثر استفاده از موادافزودني به دست مي‌آيد نيز با افزايش عمر مفيد سازه به توسعه پايدار کمک خواهدکرد.
نکته 1-3- صرف‌نظر ازتمامي موارد گفته شده، بايد به خاطر داشت كه هيچ افزودني را، از هر نوع و مقداريكه باشد، نمي‌توان جانشيني براي طرح مخلوط و اجراي مناسب بتن انگاشت.
مشخصات افزودنيهاي شيميايي
افزودنيهاي مصرفي بايستي پاسخگوي نيازها و ضوابط آيين‌نامهبتن و استانداردهاي ملي ايران و استانداردهاي بينالمللي معتبر مانند AASHTO,ASTM, BS, DIN, EN باشند. اينمنابع مشخصات فني، حداقل انتظارات از مصرف، و نحوه تاثيرگذاري هر افزودني را بهتفصيل بيان مينمايند و راهنماي بسيار مناسبي براي استفاده افزودنيها هستند. درکنار اين استانداردها، توليدکنندگان اين افزودنيها همواره مشخصات فني دقيقي ازمحصولات خود و دامنه مصرف و تاثير آنها در بتن را ارايه مينمايند که در مواردي مي‌توانندراهگشا باشند. اگرچه مشخصات فني ارايه‌شده توسط توليدکنندگان دربردارنده‌ي دامنهمصرف پيشنهادي هستند ولي مقدار مصرف افزودني بايد بر اساس نتايج به دست آمده بامصالح مصرفي در کارگاه موردنظر تعيين شود. برخي از استانداردهاي افزودني‌هايشيميايي در جدول شماره 1-1 آورده شده است.
نمونه‌برداري
براي آزمودن، ارزيابي و بازرسي افزودنيها بايستي نمونه‌هاييمطابق با دستورالعمل و مشخصات فني از پيش تعيين شده براي هر افزودني، برداشتهشوند. چنين نمونه‌هايي بايد به روش نمونه‌گيري اتفاقي از واحد توليد، بسته‌بندي‌ها يا ظروف بازنشده، يا از محموله‌هايفله‌اي که تازه وارد کارگاه شده‌اند برداشته شوند.
آزمودن
مواد افزودني با اهداف زير آزموده مي‌شوند:
الف- تعيين مطابقت با مشخصات فني.
ب- ارزيابي تاثير افزودني روي خواص بتن ساخته شده با مصالحكارگاهي تحت شرايط محيطي و روش‌هاي اجرايي مورد انتظار (پيش‌بيني شده).
پ- کنترل کيفيت واطمينان از يکنواختي محموله‌هاي متعدد وارده به کارگاه.
ت- آشکارشدن هر گونه ناسازگاري افزودني با اجزاي تشکيل دهندهبتن، به ويژه سيمان، و پديدار شدن هر گونه اثر نامطلوب افزودني بر روي بتن.
توليدكننده مواد افزودني ملزم است گواهي نمايد كه هر محموله‌ي جداگانهبا استانداردهايملي ايران يا با مشخصات فني ديگر آيين‌نامه‌هاي معتبر بين‌الملليپذيرفته شده در پروژه مطابقت دارد. مشخصاتفني ارايه شده از سوي توليدکننده بايستي بيان‌کننده توانايي‌ها و محدوديت‌هايکاربرد هر افزودني باشد.
شيوه‌ها و دستورالعمل‌هاي كنترل كيفيت که توسط توليدكنندگان موادافزودني به کار مي‌روند بايد تضمين‌کننده يكنواختي محصول توليدي و مطابقت آن باضوابط و ديگر شرايط استانداردهاي ملي ايران يا با مشخصات فني ديگر آيين‌نامه‌هايمعتبر بينالمللي باشند. از آنجا كه روش‌هاي آزمايش و شيوه‌هاي کنترل کيفيت مورداستفاده توليد کنندگان ممكن است بر اساس خواص يك محصول ويژه پايه‌گذاري شوند، نمي‌توانندبراي كاربرد عمومي يا استفاده توسط مصرف‌کنندگان به کار روند.
گو اينکه استانداردهاي ملي ايران يا ديگر آيين‌نامه‌هاي معتبرو بينالمللي دستورالعمل گام به گام با ارزشي براي ارزيابي و انتخاب مواد افزودنيفراهم مي‌كنند، بايد پيش از توليد بتن و استفاده مداوم از افزودنيها در توليد بتن،آزمايش‌هايي كه نشان دهنده عملكرد افزودني در شرايط کارکرد واحد بتن‌ساز همراه بامصالح مورد استفاده در ساخت بتن باشند انجام گيرد. يکنواختي و ناپراکندگي نتايجمربوط به هر ويژگي مورد نظر افزودني يا بتن، به همان اندازه‌ي ميانگين اين نتايجداراي اهميت است.
نکته 1-4- نتايج حاصله از مصرف و افزودني در يک کارگاهبه معناي ويژگي مطلق آن افزودني نمي‌باشد و نمي‌توان اين نتايج را به ساير کارگاه‌هاتعميم داد و حتي تغييرات در نوع سيمان، سنگدانه‌ها، يا روش‌هاي بتن‌ريزي نيازمندتکرار آزمايش‌ها مي‌باشد.
نکته 1-5- پس از اطمينان از عملکرد يک افزودني در مراحل آزمايشگاهي،لازم است عملکرد آن در احجام واقعي ساخت بتن و در دستگاه بتن‌ساز نيز آزمايش وارزيابي شود و در هنگام بتن‌ريزي با انجام نمونه‌گيري‌هاي منظم از يکنواختي بتن‌هايتوليد شده اطمينان حاصل گردد.
ارزيابي افزودنيها
از آنجا که ترکيبات و ويژگي‌هاي مواد سيماني، آب و سنگدانه و نيزنسبت اختلاط آنها تاثير به سزايي بر کارکرد افزودنيها دارند، ارزيابي هر افزودنيبايد بر اساس نتايج بدست آمده با مصالح مصرفي کارگاه انجام گيرد.
در ارزيابي يك ماده افزودني، تاثير آن روي حجم مخلوط بايد درنظر گرفته شود. اگر اضافه كردن ماده افزودني بازده حجمي[6] مخلوط را تغيير دهد، همان‌گونه كه اغلبپيش مي‌آيد، تغيير در خواص بتن تنها به دليل تاثيرات مستقيم افزودني نخواهد بود ومي‌تواند ناشي از تغيير در نسبت اجزاي تشکيلدهنده بتن نيز باشد. در چنين مواردي مادهافزودني بايد مانند مواد سيماني، سنگدانه و آب به عنوان يكي از اجزاي تشکيل‌دهندهبتن در طرح اختلاط به شمار آيد.
چنانچه در بتن بيش از يک افزودني استفاده شود، ممکن است برکارکرد يکديگر تاثير بگذارند. براي نمونه، در بتن داراي افزودني هوازا، استفاده ازروان‌کننده مي‌تواند راندمان هوازا را افزايش دهد در حالي که برخي از فراروان‌کننده‌هاباعث کاهش راندمان آن مي‌شوند. در ارزيابي افزودنيها بايد تاثير متقابل آنها برکارکرد يکديگر، بررسي و در نظر گرفته شود.
عوامل محيطي مانند دما و رطوبت تاثير چشمگيري بر رفتار بتن وبر کارکرد افزودنيها دارند. مواد افزودني كه کاركرد آنها در دماهاي معمول شناختهشده است ممكن است در دماهاي خيلي زياد يا خيلي كم، کاركرد بسيار متفاوتي داشتهباشند. کاركرد هر ماده افزودني را بايستي در شرايط محيطي مورد انتظار در زمان اجراارزيابي کرد و به نتايج آزمايشگاهي که در دماهاي استاندارد انجام مي‌شوند، بسنده نکرد.
در ارزيابي کارکرد مواد افزودني بايد شرايط اجرايي مانندچگونگي و زمان اختلاط، نحوه و زمان حمل، دماي بتن تازه، چگونگي ريختن و پخش‌کردنبتن، نحوه متراکم‌کردن و پرداخت کردن بتن، و روش عمل‌آوري در نظر گرفته شوند زيراهر يک از اين موارد مي‌توانند بر کارکرد افزودني تاثير بگذارند. براي نمونه،اختلاط بيش از اندازه باعث کاهش راندمان هوازاها ميشود.
زمان و نحوه افزودن مواد افزودني به مخلوط بتن نيز بر کارکردآنها اثر ميگذارد که بايستي در ارزيابي آنها مورد توجه قرار گيرد. براي نمونه، چنانچهافزودني‌هاي كاهنده آب را به مخلوط خشک سيمان و سنگدانه افزود راندمان آنها به شدتکاهش مي‌يابد در حالي که اگر آنها را بعد از افزودن بخشي از آب اختلاط و تشکيلخمير سيمان به بتن اضافه كرد، کارکرد بهتري خواهند داشت.
در ارزيابي اقتصادي هر افزودني بايستي افزايش هزينه ناشي از تهيه،حمل،نگهداري و افزودن آن را در کنار صرفه‌جويي‌هاي اقتصادي که افزودني در اجراي عملياتبتني به همراه دارد مورد بررسي و توجه قرار داد.
اگرچه کارکرد و تاثير اصلي يک ماده افزودني بر روي خواصبتن تازه و سخت شده معمولا ملاک اصلي ارزيابي و انتخاب افزودني است ولي مزيت‌هايجنبي هر محصول نيز قابل توجه توليدکنندگان بتن آماده، پيمانکاران، مجريان وکارفرمايان مي‌باشد و از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. از جمله اين مزيت‌ها مي‌توانبه خواصي چون: کارپذيري، سهولت پمپاژ و قالب پذيري، پرداخت سطح، کسب مقاومت‌هايزودرس، استفاده سريع‌تر از قالب‌ها، شکل ظاهري سطوح بتني و حذف و يا کاهش زمانلرزاندن اشاره نمود.
براي کنترل کيفيت افزودنيها، علاوه بر يکنواختي مشخصاتظاهري، يکنواختي عملکرد آنها بر بتن نيز بايستي مورد ارزيابي قرار گيرد.
ملاحظاتي در مصرف مواد افزودني
مواد افزودني بايد با استانداردهاي ملي ايران يا ديگر آيين‌نامه‌هايمعتبر بينالمللي مطابقت داشته باشند. علاوه بر اين بايد دستورالعمل‌ها و توصيه‌هايارايه شده از طرف توليدکننده مواد افزودني مورد توجه دقيق قرار گيرند. اثرات يک مادهافزودني بايد تا آنجا که ممکن است با استفاده از مصالح مصرفي مورد نظر و در شرايط کارگاهيارزيابي شود. اين موضوع وقتي اهميت ويژه پيدا مي‌كند كه:
- ماده افزودني پيش از اين با مصالح مورد نظر يا ترکيب آنها استفاده نشده باشد؛
- استفاده از انواع ويژه مواد سيماني مورد نظر باشد؛
- بيش از يك نوع افزودني مصرف شود؛ يا
- اختلاط و بتن‌ريزي در دماهاي خارج از محدوده‌اي كه معمولاً براي بتن‌ريزي توصيه ميشود، انجام گيرد.
افزون بر اين، استفاده از افزودنيها ممکن است نيازمنداصلاحاتي در طرح اختلاط بتن باشد که از آن جمله ميتوان به تغيير در نوع يا مقدارسيمان، تغيير در نوع يا دانه‌بندي سنگدانه، يا اصلاح نسبت اختلاط اشاره کرد. با تنظيممقدار آب و مواد سيماني مخلوط و اصلاح نوع و طول زمان اختلاط، اثرات برخي از موادافزودني به‌طور چشمگيري بهبود مي‌يابند.
بسياري از افزودنيها بيش از يك خاصيت بتن را تحت تاثير قرارمي‌دهند و حتي ممکن است روي خواص مطلوب تاثير نامطلوبي بگذارند. افزودني‌هايي كهخواص بتن تازه را اصلاح مي‌کنند ممكن است موجب سفت شدن زودهنگام يا كندگيري بيش ازاندازه بتن شوند و مشکلاتي پديد آورند. با بررسي چگونگي تاثير افزودنيها روي موادسيماني مورد مصرف، ميتوان رفتارهاي گيرشي ناهنجار را شناسايي کرد. سفت شدن زودهنگام اغلب به دليل تغييرات در روند واكنش بين تري‌كلسيم‌آلومينات و يون سولفاتموجود رخ مي‌دهد. کندگيري بيش از اندازه مي‌تواند ناشي از به تاخير افتادن آبگيريسيليكات كلسيم به دليل استفاده بيش از اندازه افزودني يا كاهش دماي محيط اطرافباشد.
از ملاحظات مهم ديگر در استفاده از مواد افزودني ميتوان بهمحدوديت مقدار مجاز يون كلر در بتن اشاره کرد. اين محدوديت‌ها در آييننامه بتنايران داده شده است. معمولاً اين محدوديت‌ها به صورت حداكثر درصد يون كلر نسبت به جرم(وزن) سيمان بيان مي‌شوند، اگرچه گاهي مقدار يون کلر "حل‌شونده در آب" موجوددر بتن نيز ملاک سنجش قرار ميگيرد.صرف‌نظر از آن‌كه اين حد چگونه تعيين ميشود، مصرفكننده بايد ميزان يون كلر موجود در افزودني مورد نظر را بداند تا در هنگام تعيينمقدار مصرف افزودني، از حدود تعيين شده براي مقدار يون کلر فراتر نرود.
نکته1-6 - استفاده كننده بايد آگاه باشد كه حتی با فرض نبودن يون کلر در ساختار يکافزودنی شيميايی، همواره احتمال وارد شدن يون کلر از طريق آب مصرفی برای توليدافزودنی مايع وجود دارد، زيرا افزودنيها اغلب به كمك آب ساخته مي‌شوند كه حاويمقادير كم ولي قابل اندازه‌گيري يون كلر هستند. بنابراين در برخورد با اصطلاحاتينظير "بدون كلر" بايد احتياط کرد.
آماده‌سازي و پيمانه‌كردن مواد افزودني
استفاده موفقيت‌آميز از افزودنيها تا حدود زيادي به روش‌هايآماده‌سازي و پيمانه‌کردن آنها بستگي دارد. هرگونه کوتاهي در آماده‌سازي و پيمانه‌کردنمي‌تواند تاثيرات چشمگيري بر خواص، عملكرد و يكنواختي بتن داشته باشد. بيشتر موادافزودني رايج در بازار به صورت مايعات آماده مصرف هستند كه يا در هنگام اختلاط درمرکز بتن‌ساز به مخلوط يا در پاي کار به بتن افزوده مي‌شوند.
مواد افزودني پودري مانند رنگ‌دانه‌ها، منبسط‌كننده‌ها و آسان‌کننده‌هاي پمپاژ كه دارايمقدار مصرف اندک هستند اغلب به صورت دستي و با پيمانه اضافه مي‌شوند. برخی ديگرمانند شتاب‌دهنده‌ها، كاهنده‌هاي تراوايي، و پيوندزاها كه اغلب در مقادير كافيبراي يك واحد وزنی سيمان و يا يک حجم بتنبسته‌بندي مي‌شوند.
طرح های اختلاط جديد برای توليد بتن با عملكرد بالا( بتن توانمند ) گاه به تعداد دو يا بيشتر، مواد افزودني آميختهمي‌شوند. اين افزودنيها در دستگاه توليد بتن به مخلوط بتن يا از مخزن مخصوص موادافزودني كه روي كاميون مخلوط كننده (تراك ميكسر) سوار است در محل كار به بتنافزوده مي‌شوند. هرچند اندازه‌گيري و افزودن مواد شيميايی در دستگاه بتن ساز و يا مخزن تراك ميكسر غالباً به‌وسيلهسيستم های توزين كننده پيشرفته مكانيكي يا الكترومكانيكي انجام می شود. يك مخزنذخيره و مدرج بايد جزيي از سيستم باشد تا اپراتور واحد بتن بتواند يقين پيداكند كهمقدار لازم مواد افزودني به مخلوط بتن يا داخل مخزن تراك ميكسر اضافه شده است.
1-11- آماده‌سازي (ساخت)
مقدار ماده افزودني مورد مصرف نسبت به ساير مواد متشكله مخلوطكم است اما تاثير آن بسته به مقدار استفاده شده و زمان افزودن آن مي‌تواند بسيارقوي باشد.
بنابراين مواد افزودني بايد طوري تهيه شوند كه مصرف كننده رااز غلظت مطلوب مواد شيميايي داخل آن مطمئن سازد. مواد افزودني اختصاصي عموماً بهصورت مايعات آماده براي مصرف تامين مي‌شوند كه نيازي به آماده‌سازي بيشتر در محلمصرف ندارد. در واقع آماده‌سازي كارگاهي براي اين محصولات از طرف سازندگان آنهاجداً منع ميشود. اما مواد افزودني معيني از اين قاعده مستثني هستند كه عبارتنداز:
1- مواد افزودني كه به صورت غليظ شده تامين مي‌شوند تا هزينه‌هايزياد باربری كه به دليل حمل احجام زياد آب برآن تحميل مي‌شودرا به حداقل برساند.
2- كلروكلسيم پولکي كهتوسط بعضي از توليدكنندگان بتن در واحد توليد بتن آماده در آب حل ميشود.
3- مواد افزودني پودري كه لازم است در كارگاه يا در محل مصرفتبديل به مايع شوند. اين عمل مستلزم نصب ماشين آلات مناسب، انتصاب نيروی انسانیمجرب، و رعايت دقيق دستورالعمل های توليد کننده جهت توليد افزودنی با غلظت و درصدجامد مناسب می باشد.
اين توليدات ممكن است برای ساختن محلول‌هاي استاندارد (مانندكلروكلسيم و افزودنيهاي پودري) يا رقيق كردن مايعات براي تسهيل در توزين و كاربردمقدار مصرف توصيه شده توسط سازنده باشد. در توليد انبوه گارکاهی عدم توجه به نسبتهای دقيق مواد و يا عدم تطبيق دستگاه همزن با غلظت محصول مشكلاتی مانند همزدن ناکافی، حل نشدنکامل مواد موثر، و رسوب اجزاء غير محلول به‌وجود آيد. در صورت بروز هرگونه مشكليدر مورد توليدات کارگاهی رعايت توصيه‌هاي سازنده لازم است.
همزدن ماده افزودني پودری بايد در مخزنی مجزا از مخزن ذخيرهماده افزودني كه به توزيع كننده متصل است انجام شود. ماده افزودني ذخيره شده بايدبه طور روزانه يا زماني كه ماده جديد به آن افزوده ميشود با استفاده از هيدرومتركنترل شود. مخزن ذخيره بايد مجهز به يك همزن براي نگهداري ماده افزودني به حالت معلق باشد، چون بسياري از محلول‌ها حتی با غلظت كممحتوي مقدار قابل توجهي ذرات ريز غير محلول ويا اجزاء فعالي هستند كه ممكن است بهراحتي محلول نشده و يا در اثر سکون مايع رسوب کنند . ضروري است احتياط‌هاي لازم بهعمل آيد تا حفظ حالت معلق يكنواخت قبل از اضافه كردن افزودنی تضمين شود.
انبار كردن
سه عامل در نگهداري مواد افزودني مهم هستند: سهولت درشناسايي، رطوبت و دمايي كه در آن نگهداريمي‌شوند، و وجود برچسب بر روی ظروف و بشكه‌ها بگونه ايکه محتويات آنها را به وضوحنشان دهد. مواد افزودني خشك (پودري) در مقايسه با سيمان پرتلند حساسيت بيشتري بهدي‌اكسيد كربن و رطوبت دارند. لذا اين مواد بايد در كيسه هاي ضد رطوبت بسته‌بنديشوند و براي جلوگيري از كلوخه شدن آنها به دور از رطوبت و دماهاي زياد نگهداريشوند.
مخازن ذخيره مايعاتبايد داراي دريچه‌هاي مناسب ورودي و بازشو باشند و اين دريچه‌ها بايد در هنگامي كهمورد استفاده قرار نمي‌گيرند كاملاً بسته شوند.
بيشتر مواد افزودني به جز بعضي از ضد رطوبت‌ها و مواد تسريعكننده بدون كلر و مواد هوازا به شكل محلول‌هايي هستند كه در 3- درجه سيليسيوس يخمي‌زنند. بنابر اين بايد در مقابل يخ‌زدن حفاظت شوند. انباركردن بعضي از مواد مانند امولسيون‌ها نيازبه مراقبت بيشتري دارد و دستورالعمل‌هاي سازنده آن بايد دقيقاً رعايت شود.
در مناطقی با زمستان‌‌هاي ملايم ميتوان اكثر مواد را در بشكه‌و در انبارهاي محصور، بدون وسيله گرمايي، بدون نگرانی از يخ‌زدگي انباركرد. درزمستان‌هاي سخت امكانات ويژه‌اي براي جلوگيري از يخ‌زدن افزودنيهاي مايع بايد به‌كاربرد.استفاده از انبارهاي محصور وگرم در اين شرايط رايج است. لازم است از كليه تجهيزاتشامل مخازن نگهداري، خطوط انتقال و خطوط متصل به بتن‌ساز نيز محافظت شود. در مناطقبا آب و هواي معتدل استفاده از مخازن فلزي عايق‌بندي شده يا پلاستيكي نيز امكان‌پذيراست. در شرايط يخ‌بندان و هوای سرد، مخازن ذخيره‌سازي و محتويات آنها يا بايد گرمشوند و يا در يك محيط گرم قرار داشته باشند. روش دوم به دلايل زير ترجيح داده ميشود.
1- چنانچه مخزن ذخيره مجهز به لوله‌هاي مارپيچ آب گرم يا بخارباشد، بايد دقت شود كه گرم كردن از حد مجاز ارايه شده توسط سازنده تجاوز نكند زيرادماي زياد مي‌تواند بر برخي از اين مواد تاثير منفي داشته باشد.
2- بعضي از المنت‌هاي حرارتي ممكن است به‌طور موضعي ماده افزودنيرا بيش از اندازه گرم كنند و باعث تجزيه حرارتي و ايجاد گازهاي انفجاري شوند.
3- ممكن است اتصالات الكتريكي گرم كننده‌ها (نواري، ميله‌اي و غيره) قطع شوند و باعث يخ‌زدنماده افزودني و يا آسيب ديدن سيستم حرارتی و دستگاه های اندازه گيری شوند .
4- معمولاً هزينه به‌كارگيري المنت‌هاي ميله‌اي و نواري بيشتر از هزينه گرم نگهداشتن يك انبار دربالاتر از دماي انجماد است.
5- يك انبار گرم نگهداري ماده افزودني نه تنها مخازن ذخيره، بلكه پمپ‌ها، دستگاه‌هاياندازه‌گيري، شيرها و شيلنگ‌هاي ماده افزودني را از يخ‌زدگي و از ساير مسايل مانندگردوخاك، باران و افراد متفرقه حفاظت مي‌نمايد، به‌علاوه چون دماي نگهداري در طولسال كمتر در معرض تغييرات شديد قرار ميگيرد، گرانروي ماده افزودني ثابت‌تر مي‌ماندو دستگاه‌هاي اندازه‌گيري احتياج به تنظيم كمتري پيدا مي‌كنند.
6- اگر مخازن نگهداري و شلنگ‌ها، پلاستيكي باشند بايد دقت شوداز گرم كردن بيش از اندازه آنها پرهيز شود تا اين مواد به نقطه نرم‌شدگي و پارگينرسند.
7- سيستم هواكش مخازن بايد به گونه‌اي طراحی شود كه از ورودهرگونه مواد خارجي به داخل مخزن جلوگيري شود. به همين صورت براي اجتناب از آلودگيبايستی ب روی مجاري پركردن و ديگر بازشوها در مواقعي كه استفاده نمي‌شوند درپوشگذاشته شوند.
جدول 1-1 - استانداردهاي مواد افزودني شيميايي
|
گروه افزودني |
نام افزودني |
استاندارد |
|
ايران |
اروپا |
آمريکا |
|
ASTM |
AASHTO |
|
کاهنده‌هاي آب |
روان‌کننده |
ISIRI-2930 |
EN 934-2 |
ASTM C494 |
AASHTO M 194 |
|
روان‌کننده کُندگير |
ISIRI-2930 |
EN 934-2 |
ASTM C494 |
AASHTO M 194 |
|
روان‌کننده تندگير |
|
|
|
|
|
فوق‌روان‌کننده |
ISIRI-2930 |
EN 934-2 |
ASTM C494 |
|
|
فوق‌روان‌کننده کُندگير |
|
|
ASTM C494 |
|
|
فراروان‌کننده |
ISIRI-2930 |
EN 934-2 |
ASTM C494 & C1017 |
|
|
هوازاها |
هوازا |
ISIRI-2930 |
EN 934-2 |
ASTM C260 |
AASHTO M 154 |
|
کُندگيرکننده‌ها |
ديرگيرکننده |
ISIRI-2930 |
EN 934-2 |
ASTM C494 |
AASHTO M 194 |
|
ناگيرکننده |
|
|
|
AASHTO M 194 |
|
شتاب‌دهنده‌ها (تسريع‌کننده‌ها) |
زودگير |
ISIRI-2930 |
EN 934-2 |
ASTM C494 |
|
|
زودسخت‌کننده |
ISIRI-2930 |
EN 934-2 |
ASTM C494 |
|
|
افزودني بتن‌پاشي |
|
EN 934-5 |
ASTM C1141 |
|
|
منبسط‌کننده‌ها |
جبران‌کننده جمع‌شدگي |
|
|
ASTM C878 |
|
|
گازساز |
|
EN 934-4 |
|
|
|
کف‌زاها |
|
|
ASTM C869 |
|
|
پاياگرها (دوامبخشها) |
بازدارنده خوردگي |
|
BS 1881 |
ASTM G109 |
AASHTO T277 |
|
کاهنده واکنش قليايي |
|
|
|
|
|
کاهنده تراوايي |
ISIRI-2930 |
EN 934-2 |
ASTM C836 |
|
|
نم‌بند / آب‌بند |
ISIRI-2930 |
EN 934-2 |
ASTM C836 |
|
|
افزودنيهاي خاص |
هوازدا |
|
|
|
|
|
ضديخ |
|
|
|
|
|
رنگ‌بخش |
|
BS 1014 |
ASTM C979 |
|
|
آسان‌کننده پمپاژ |
|
|
|
|
|
ضد آب‌شستگي |
|
|
|
|
|
کنترل کننده واکنش آبگيري |
|
|
|
|
|
پيوندزا (لاتکس) |
|
BS 5270 |
|
|
|
قوام‌بخش |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
مراجع
1- آييننامه بتن ايران(آبا)، تجديد نظر اول، نشريه شماره 120 سازمان مديريت و برنامه‌ريزي کشور.
2- ACI 212.3R – 04, "ChemicalAdmixtures for Concrete", MCP-ACI 2007.
3 – ايراجيان محمود،"كاربرد مواد افزودني در پروژه‌هاي سدسازي"، چهارمين كنفرانس بين‌الملليسدسازي، ايران، تهران، 1380.