انواع آزمایش های بتن

انواع آزمایش های بتن

اجرای سازه های بتنی و بتن ریزی برای تامین کیفیت مورد نیاز بر مبنایتامین مشخصات و دوام مورد نیاز ، می بایست در مراحل مختلف مورد آزمایش قرار گیرد.آزمایش های بتن را می توان به دو نوع آزمایش بر روی بتن تازه و آزمایش بر روی بتنسخت شده تقسیم بتنی نمود.

در متن زیر به شرح کامل انواع آزمایش های بتن پرداخته می شود.

• بررسي و تأمين كيفيت بتن

بررسي و تأمين كيفيت براي همه محصولاتتوليدي به دو صورت انجام مي‌شود.          

1-     تضمين كيفيت (QA) 

2-     كنترل كيفيت (QC)

تضمين كيفيت همواره قبل از توليد محصول و يا همزمان با توليد انجام مي شود.

نحوه انجام عمليات تضمين كيفيت هر محصول اعم از اجزاء بتن يا خود بتن و ياقطعه بتني و سازه در برگيرنده موارد زير است و همواره كنترل كيفيت مواد اوليه يااجزاء هر محصول، تضمين كيفيت آن محصول خواهد بود.

- آزمايش هاي كنترل كيفي مواد اوليه مصرفي

- آموزش نيروهاي انساني

- كنترل كيفيت نيروهاي انساني

- ايجاد سازمان و مديريت مناسب براي توليد

- ايجاد مديريت كيفيت مناسب براي توليد

- كنترل وسائل و دستگاه ها وكاليبره كردنوسائل اندازه گيري

- كنترل روش هاي توليد

- توجه به دستورالعمل ها، آيين نامه ها،مشخصات فني و ضوابط موجود اجرايي

مزاياي تضمين كيفيت را مي توان به صورت ذيل برشمرد.

               - كاهش احتمال مردودشدن محصول

-  اقتصادي تر شدن توليد محصولي با كيفيت مناسب

- كاهش تعداد نمونه برداري جهت كنترل كيفي

- افزايش اطمينان به محصول توليد شده

- كاهش هزينه هاي كنترل كيفيت محصول

- كاهش زمان كنترل كيفي

- حفظ منابع طبيعي و مواد اوليه و كاهش افت و ريز

- كاهش آلودگي محيط زيست

- استفاده بهينه از نيروي انساني و وسائل

كنترل كيفيت همواره پس از توليد هر محصول انجام مي شود.

نحوه اجراي كنترل كيفيت داراي مراحل زير است.

               - نمونه برداري ازمحصول توليد شده نهايي با تواتر پيش بيني شده با استفاده از روش هاي استاندارد

               - آزمايش بر رويمحصول نهايي

               - مقايسه نتايجحاصله با ويژگي هاي استاندارد يا مطلوب

               - قضاوت در موردمحصول توليد شده نهايي (رد يا قبول هر مجموعه كه نمونه برداري از آن انجام شدهاست)

مزايا و معايب كنترل كيفي عبارت است از:

- ايجاد اطمينان نسبي در مورد كيفيت توليد با توجه به علم آمار و احتمال

-  نياز به نمونه گيري هاي متعدد و افزايش آن برايدستيابي به اطمينان بيشتر

- صرف هزينه قابل توجه براي نمونه گيري و آزمايش

- صرف وقت قابل توجه براي كنترل و قضاوت در مورد محصول توليد شده نهايي

تضمين كيفيت بتن به عنوان يك محصول خاص عبارت است از:

- كنترل كيفي اجزاي بتن (سيمان، سنگدانه،آب، افزودني و الياف) پس از تهيه يا توليد

- كنترل نحوه انبار كردن اجزايبتن در كارگاه

- كنترل كيفي اجزاي بتن پس از انبار كردنطولاني يا غلط

- كنترل كارآيي، مهارت و دانش پرسنل دستاندركار توليد بتن

- كنترل كيفي وسائل و دستگاه هاي توليد وحمل بتن

- كاليبره كردن باسكول ها و سيستم هاي سنجشوزني يا حجمي اجزاي بتن

- كنترل مقادير و نسبت هاي بتن در هنگامساخت

- كنترل رطوبت سنگدانه ها و نسبت آب بهسيمان

- كنترل دستگاه هاي مخلوط كننده، روش و مدتاختلاط

- كنترل روش حمل و تخليه بتن و كنترل دما

• كنترل و تضمين كيفيت قطعه بتني يا سازه

كنترل و تضمين كيفيت قطعه بتني يا سازه شامل مراحل زير است كه در اين جابتن يكي از اجزاء تلقي مي شود.

-كنترل كيفي قالب و قالب بندي

- كنترل كيفي ميلگرد و ميلگردگذاري

-كنترل كيفي بتن ريخته شده و سخت شده درقالب

-كنترل بكارگيري روش هاي استاندارد و آييننامه ها در مراحل اجرايي

- آزمايش روي قطعه يا سازه بتني (روشبارگذاري يا تحليلي)

• كنترل كيفي بتن

كنترل كيفي بتن به عنوان محصول توليدي در دو مرحله انجام مي‌شود.

مرحله 1- كنترل كيفي بتن تازه (خميري)

مرحله 2- كنترل كيفي بتن سخت شده

مرحله 1- آزمايش هاي كنترل بتن تازه

كنترل كارآيي                          جهت كنترل سريع نسبت آب به سيمان با فرض صحت مصرف اجزاء بتن بجز آب                                               

كنترل درصد هوا                      جهتكنترل مقدار حباب هواي ايجاد شده در بتن حبابدار و كنترل يكنواختي اختلاط                                                 

كنترل وزن مخصوص                جهت كنترل صحت ساخت بتن به ويژهدر بتن‌هاي سبك و سنگين و كنترل يكنواختي اختلاط و مقدار هوا

كنترل دما                                               جهت مقايسه با حداقل و حداكثرمجاز مشخصات فني

كنترل زمان گيرش                   جهت بررسي زمان گيرش در پروژه‌هايخاص مانند قالب لغزنده، پيش ساختگي، هواي گرم و بتن پاشي

تجزيه بتن تازه                         جهت تعيين مقادير آب،سيمان و سنگدانه‌ها و نسبت تقريبي آب به سيمان و كنترل يكنواختي اختلاط

كنترل آب انداختن                    جهت بررسي وضعيت مقدار آبانداختن و سرعت آن

تغيير حجم بتن تازه  جهت بررسي جمع‌شدگي بتن در سنين و ساعات اوليه

مرحله 2- آزمايش هاي كنترل بتن سخت شده

-       مقاومت فشاري، كششي و خمشي

-       خشك شدگي و جمع‌شدگي بتن سخت شده

-       مدول الاستيسيته استاتيكي و نسبت پواسون

-       آزمايش اولتراسونيك جهت تعيين سرعت پالس در بتن و تعيين مدل الاستيسيتهديناميكي

-       تعيين چگالي و جذب آب و تخلخل

-       تعيين عيار سيمان بتن سخت شده

-       تعيين وضعيت ميكروسكپي سيستم حباب هاي هوا

-       مقاومت بتن در برابر يخبندان و آب شدن سريع

-       مقاومت در برابر سايش

-       تهيه مغزه و تعيين مقاومت آن

-       تعيين مقاومت در برابر بيرون كشيدن

-       چكش اشميت و تعيين عدد برجهندگي

-       آزمايش بتن با اشعه گاما

-       تعيين يون كلر بتن

-       مقاومت بتن در برابر يون كلر با شاخص الكتريكي

-       مقاومت الكتريكي بتن

-       آزمايش جذب آب حجمي

-       آزمايش جذب آب سطحي

-       آزمايش جذب آب موئينه

-       تعيين نفوذپذيري تحت فشار آب

-       تعيين نفوذپذيري تحت فشار هوا

-       آزمايش هاي خزش و خستگي بتن

·    تعيين مقاومت فشاري بتن

              جهتتعيين مقاومت فشاري بتن مراحل زير انجام مي‌گيرد.        

-       كنترل بتن از نظر انطباق با مقاومت مشخصه (نمونه‌هاي عمل آمده درآزمايشگاه) طبق استاندارد             ASTMC192 , C39

-       كنترل بتن از نظر يكنواختي اختلاط طبق استاندارد ASTMC94 (مربوط به بتن آماده)

-       كنترل عمل‌آوري (تهيه نمونه‌هاي عمل‌آمده در كارگاه)‌ ASTMC31 , C39

-       كنترل مقاومت بتن در زمان هاي مختلف در شرايط عمل‌آوري كارگاهي (نمونهآگاهي) براي قالب‌برداري و عمل‌آوري

-       كنترل مقاومت مغزه‌هاي بتن سخت شده قطعات سازه طبق استاندارد  ASTM C42

·   نمونه برداري از بتن تازه

-       طبق استاندارد ASTM C172و 489 ايران

-       تهيه و عمل آوري نمونه‌هاي آزمايشي بتن در آزمايشگاه طبق استاندارد ASTMC192 و
 581 ايران

·    نكات مربوط به نمونه‌برداري از بتن تازه

در نمونه‌برداري از بتن تازه نكات ذيل رابايد رعايت نمود.

-       بين اولين و آخرين بخش نمونه اخذ شده نبايد بيش از 15 دقيقه فاصله زمانيوجود داشته باشد.

-       بخش‌هاي نمونه اخذ شده بايد به كمك يك بيل يا بيلچه مجدداً  به خوبي مخلوط شود تا يكنواختي در حداقل مدتزمان ممكن حاصل گردد.

-       آزمايش هاي تعيين اسلامپ و هواي بتن يا هر دو آن ها را بايد ظرف مدت 5دقيقه پس از تهيه آخرين بخش بتن آغاز كرد.

-       قالب‌گيري از آزمونه‌هاي مقاومتي بايد ظرف مدت 15 دقيقه پس از تهيه نمونهمخلوط شده، آغاز شود و سريعاً ادامه يابد (طبق دستور تهيه قالب).

-       آزمونه بايد در برابر باد، آفتاب و ساير عوامل تبخير سريع و نيز از نزديكيبا مواد مضر و عوامل آسيب رسان محافظت شود.

-       حداقل اندازه نمونه براي آزمايش هاي مقاومت 25 ليتر است (حداقل 5 برابرحجم آزمونه‌ها) نمونه‌هاي كوچكتر براي انجام آزمايش هاي رواني ودرصد هوا مجاز تلقيمي‌شوند.

-       تهيه نمونه از مخلوط كن‌هاي ثابت (به جز بتونيرها) با مخلوط نمودن 2 بخشيا بيشتر از نمونه‌هاي اخذ شده در فواصل منظم زماني در هنگام تخليه بخش‌هاي ميانيمخلوط بتن انجام مي‌شود. هرگز نبايد از قسمت هاي اول و آخر مخلوط نمونه‌ گرفته ‌شود.نمونه اخذ شده بايد از تمام سطح جريان مخلوط گرفته شود و نبايد جدا شدگي در جريانبوجود آيد.

-       تهيه نمونه از بتونيرها با اخذ حداقل 5 بخش از بتن تخليه شده از بتونير واختلاط آن ها انجام مي‌شود. بتن تخليه شده نبايد در معرض تبخير شديد يا جذب آبتوسط سطح جاذب باشد.

-       تهيه نمونه از تراك ميكسر با مخلوط نمودن 2 بخش يا بيشتر از نمونه‌هاي اخذشده در فواصل منظم زماني در هنگام تخليه بخش‌هاي مياني انجام مي‌شود. بايد از قسمتهاي اول و آخر تراك نمونه‌ گرفته شود و نبايد قبل از اختلاط كامل آب يا افزودنيمورد نظر نمونه‌گيري شود. توصيه‌ مي‌شود بخش‌هاي اين نمونه از تخليه ، ،  و  تهيه شود. در انجام آزمايش رواني مي‌توان پس ازتخليه 3/0 مترمكعب بتن از تراك ميكسر نمونه‌گيري را انجام داد.

·    كنترل بتن جهت انطباق با مقاومت مشخصه(نمونه كنترلي، نمونه آزمايشي، نمونه عمل‌ آمده در آزمايشگاه)

جهت كنترل كيفيت مقاومت فشاري بتن مخلوط شدهقبل از ريختن در قطعه اصلي بايستي موارد ذيل را در نظر گرفت.

1- ضوابط نمونه‌برداريو آزمايش

-       نمونه‌گيري بايد بصورت تصادفي (عدم نمونه‌گيري عمدي از بتن سفت‌تر يا شل‌تريا داراي وضعيت خاص در زمان خاص) باشد تا مباني آماري پذيرش بتن مخدوش نگردد وقضاوت صحيح ميسر باشد.

-       برداشتن نمونه از آخرين محل قبل از ريختن در قطعه برداشت شود.

-       به هيچ وجه بتن‌هايي كه در قالب قطعه ريخته شده‌اند مجدداً برداشتنشوند. 

-       هر نوبت نمونه‌گيري شامل حداقل دو آزمونه براي سن مقاومت مشخصه (28 روز)مي‌باشد كه در صورت نياز به تعيين مقاومت بتن در سن ديگر مي‌توان تعداد آزمونه راافزايش داد.

-       با توجه به نكات مندرج در تفسير جديد آيين نامه بتن ايران بهتر است يك آزمونهاضافي براي قضاوت در زماني كه اختلاف زيادي بتن دو آزمونه وجود دارد تهيه شود. اينآزمونه همان آزمونه شاهد كه اخذ آن در كارگاه ها رايج است نمي‌باشد.

-       تهيه آزمونه‌هاي شاهد در آيين نامه خاصي پيش‌بيني نشده است اما رويه رايجدر ايران است و تهيه و آزمايش آن مانعي ندارد.

-       در هر روز براي هر نوع بتن حداقل يك نوبت نمونه‌برداري لازم است.

-       حداقل 6 نوبت نمونه‌برداري از يك سازه براي يك رده بتن الزامي است (درACI پنج نوبت).

-       در ACI براي سازه هاي معمول ساختمانياخذ يك نوبت نمونه به ازاء هر 110 مترمكعب بتن يا هر 460 مترمربع سطح دال و ديوارضروري است اما براي بسياري از سازه‌هاي خاص (بجز بتن حجيم و سد) به ازاء هر 75مترمكعب يك نوبت نمونه‌برداري لازم است. در قالب لغزنده حداقل يك نوبت نمونه‌برداريدر هر 8 ساعت كار روزانه ضروري است.

-       در آبا در صورتي كه حجم هر نوبت اختلاط بيشتر از يك متر مكعب باشد برايدال و ديوار از هر 30 متر مكعب بتن يا هر 150 متر مربع سطح يك نوبت نمونه‌برداريضروري است. هم چنين در آبا براي تير و كلاف (در صورت ريختن قطعات بصورت جدا از هم)به ازاء هر 100 متر طول و براي ستون ها به ازاء هر 50 متر طول يك نوبت نمونه‌برداريپيش‌بيني شده است . در تفسير جديد براي قطعاتي مانند شالوده هايي با حجم زياد، يكنمونه‌برداري از هر 60 متر مكعب بتن توصيه شده است (به ويژه هر نوبت اختلاط بيش از2 مترم مكعب).

-       در آبا گفته شده است كه اگر حجم هر نوبت اختلاط كمتر از يك متر مكعب بتنباشد مي‌توان مقادير فوق را به همان نسبت كاهش داد يعني تعداد دفعات نمونه‌برداريبيشتر مي‌شود. مسلماً اگر به تشخيص دستگاه نظارت، كنترل كيفي مطلوبي در ساخت بتنديده نشود و يكنواختي خوبي حاصل نگردد، مي‌توان از اين اختيار استفاده نمود.

-       طبق روال پيش بيني شده در تفسير جديد آبا مي توان گفت اگر حجم هر نوبتاختلاط بيش از 3 متر مكعب باشد (مانند تراك ميكسر) مي‌توان مقادير فوق را سه برابرنمود (از هر 90 متر مكعب بتن دال و ديوار و 450 متر مربع سطح ، 300 متر تير و كلافو 150 متر ستون). 

-       طبق تفسير جديد آبا توصيه شده است نوبت‌هاي نمونه‌برداري در سازه بينطبقات مختلف و اعضاء مختلف توزيع گردد.

-       در محاسبه سطح دال و ديوار فقط يك وجه آن در نظر گرفته مي‌شود.

-       طبق آبا اگر حجم بتني در يك كارگاه از 30 متر مكعب كمتر باشد دستگاه نظارتبه تشخيص خود در صورت رضايت مي‌تواند براي بخش بدون كيفيت بتن (با توجه به سابقهمصرف بتن آماده يا طرح مخلوط خاص در ساير پروژه‌ها) از نمونه‌برداري و آزمايشمقاومت صرفنظر كند. مسلماً ناظر بايد شواهد و قرائني را دال به رضايت بخش بودن بتندردست داشته باشد و به هرحال مسئوليت عدم نمونه‌برداري به عهده ناظر خواهدبود     (در ACI برابر 38 متر مكعب).

-       نتيجه هر نوبت نمونه‌برداري ميانگين نتيجه دو آزمونه در يك سن (مانند سن28 روزه) مي‌باشد.

-       آزمونه‌هاي استاندارد استوانه‌هايي به قطر 150 ميلي‌متر و ارتفاع 300 ميلي‌متراست. در تفسير آبا در صورتي كه نمونه مكعبي تهيه شود، اين نمونه مي‌تواند بهاستوانه استاندارد تبديل شود. نحوه تبديل در جدول زير مشاهده مي‌شود. هم چنين درآبا مكعب 150 ميلي‌متري و 200 ميلي‌متري يكسان فرض شده است و در صورت تهيه استوانهبه قطر 100 ميلي‌متر و ارتفاع 200 ميلي‌متر ضريب تبديل آن به استوانهاستاندارد98/0خواهد بود.

جدول 1: تبديل مقاومت مكعبي150 ميلي‌متري به استوانه استاندارد و بالعكس

-       در برخي آيين نامه ها و مشخصات ممكنست نحوه تبديل مقاومت مكعبي به استوانهاي متفاوت مي‌باشد كه در آبا معتبر تلقي نمي‌شود.

-       طبق تفسير جديد آبا اگر اختلاف مقاومت دو آزمونه بيشتراز 5 درصد ميانگينآن دو باشد نتيجه آزمونه سوم قاضي خواهد بود در اين صورت نتيجه پرت حذف مي‌شود ودو نتيجه ديگر ميانگين‌گيري مي‌شوند.

-       طبق تفسير جديد آبا اگر مشخص شود ايرادي در مراحل نمونه‌گيري تا آزمايشوجود دارد، نتيجه آزمونه مربوطه قابل استناد و ميانگين گيري نمي‌باشد.

-       اگر خطاهاي عده‌اي در تهيه نمونه قالب‌گيري و تراكم، نگهداري و محافظت، مراقبت،  حمل، عمل‌آوري و يا در انجام آزمايش تعيينمقاومت بتن وجود داشته باشد، نتيجه آن نوبت نمونه‌برداري در مرحله پذيرش ناديدهگرفته مي‌شود و از ليست نتايج حذف مي‌گردد. در غير اينصورت از نتيجه هيچيك از آزمونه ها نمي‌توان  صرف نظر كرد.

-       عدم يكنواختي بتن تازه، عدم تراكم صحيح و كامل، نگهداري بتن در محيطي بادماي كمتر يا بيشتر از محدوده استاندارد به ويژه در روز اول، فراهم ننمودن پوششمانع تبخير آب، قراردادن نمونه درزير آفتاب يا در برابر باد، وجود شوك‌هاي حرارتيو رطوبتي، اعمال ضربه در خروج از نمونه از قالب و در حمل و نقل به ويژه در روزاول، عمل‌آوري غير استاندارد از نظر رطوبتي و دما، انجام آزمايش فشاري بررويآزمونه‌هاي ناصاف و غيرگونيا يا لب پريده و بدون بكارگيري پوشش مناسب در سطح نمونهاستوانه اي ، طبق تفسير جديد آبا دليلي قابل قبول براي صرف نظر نمودن از نتايج نمونه‌برداريخواهد بود. بديهي است در غيراين صورت از نتيجه نمونه‌ها       نمي توان صرف نظر كرد.

·    ضوابط پذيرش بتن نمونه‌هاي آزمايشي (عمل‌آمدهدر آزمايشگاه)              

-       نتايج نمونه ها بايد طبق تاريخ و ساعت اخذ آن ها فهرست گردد.

-       وقتي بتن منطبق بر رده و قابل قبول تلقي مي‌شود كه هر دو شرايط زير برقرارباشد.

 طبق ACI  (براي هر سه نمونه متوالي) :

                                                         و            

در غيراين صورت بتن كم مقاومت تلقي مي‌شود ومشمول بررسي بتن كم مقاومت خواهد بود كه شكل و محتواي آن با آبا تقريباً يكساناست.

-       در آبا وقتي بتن منطبق بر رده و قابل قبول تلقي مي‌شود كه يكي از دو شرايطزير برآورد شود;

الف - نتيجه مقاومت هيچ يك از سه نمونه‌متوالي كمتر از مقاومت مشخصه نباشد
 (مقاومت همه آن ها مساوي يا بيشترازمقاومت مشخصه باشد).

ب ـ شرايط دو گانه زير برآورده شود:

-       بتن غير قابل قبول خواهد بود اگر يكي از دو شرايط زير برقرار باشد:

                               و             

-       اگر بتن منطبق بررده نباشد اما طبق شرايط فوق نيز غير قابل قبول تلقينگردد مي‌توان به تشخيص طراح، بدون بررسي بيشتر، آن را از نظر سازه‌اي قابل قبولتلقي نمود. مسلماً طراح به درجه اهميت مقاومت فشاري بتن در منطقه مورد نظر و نحوهاعمال ضرايب ايمني در تحليل و طراحي توجه خواهد كرد. به هرحال طراح مي‌تواند بتنرا از نظر سازه‌اي بدون بررسي بيشتر قبول ننمايد. در اين صورت بايد بررسي بتن بامقاومت كم در دستور كار قرار گيرد.

-       در صورتي كه بتن از نظر انطباق با رده قبول نشود ولي از نظر تأمين مقاومتسازه‌اي پذيرفته گردد كارفرما و مسئول نظارت مي‌توانند طبق دستورالعمل موجود،پيمانكار را جريمه كنند زيرا پيمانكار ضوابط موجود در مشخصات را رعايت نكرده است.

·    كنترل بتن از نظر يكنواختي اختلاط (به ويژهبراي بتن آماده)

جهت بررسي ناهمگني يا يكنواختي يك بتن مخلوطشده بدليل نقص دستگاه مخلوط كن يا مدت و نحوه اختلاط و پس از حمل و يا حتي بتن‌هايتخليه شده در قالب بايستي موارد ذيل را در نظر گرفت.

-       در گام اول بررسي چشمي انجام مي‌شود و اگر يكنواختي ديده شود معمولاًآزمايش انجام نمي‌شود.

-       در صورت وجود شك، لازم است پس از تخليه 15 درصد بتن از مخلوط كن يا تراكميكسر يك نمونه تهيه گردد و پس از تخليه 85 درصد از بتن با فاصله كمتر از 15 دقيقهنمونه ديگري تهيه شود. انجام آزمايش هاي اسلامپ، وزن مخصوص، دانه‌بندي سنگدانه‌ها،درصد حباب هوا  و مقاومت فشاري بالا برايتعيين يكنواختي بتن ضروري است.

-       نتايج‌ آزمايش هاي انجام شده برروي دو نمونه (هر نمونه بايد حداقل سهآزمونه استوانه اي در سن مورد نظر داشته باشد) نبايد اختلافي بيش از حد مجاز جدولزير داشته باشد.

جدول 2

·    كنترل عمل‌آوري بتن

جهت بررسي و قضاوت در مورد نحوه و مدت عمل‌آوريرطوبتي (مراقبت)، عمل‌آوري حرارتي (پروراندن) و عمل‌آوري حفاظتي (محافظت)‌ در صورتبروز شك در صحت نحوه عمل‌آوري و كفايت مدت آن بايستي موارد ذيل را در نظر گرفت.

-       نمونه‌اي متشكل از چند آزمونه بايد تهيه شود و در شرايط كارگاهي از نظرعمل‌آوري و دقيقاً شبيه قطعات اصلي سازه، نگهداري گردد. در همان زمان بايد نمونه‌اينيز از همان بتن تهيه و در شرايط عمل‌آوري آزمايشگاهي نگهداري شود.

-       پس از گذشت 28 روز (سن مقاومت مشخصه)، نتيجه ميانگين هر كدام از دو نوعنمونه كه در شرايط متفاوتي عمل‌آوري شده‌اند، بدست مي‌‌آيد.

-       در صورتي عمل‌آوري قابل قبول تلقي مي‌شود كه يكي از دو شرايط زير برقرارباشد:

          و                   

-  مقاومت فشاري عمل‌آوري شده در شرايط كارگاهي،  مقاومت فشاري نمونه‌هاي عمل آمده در آزمايشگاه و مقاومت مشخصه فشار بتن هستند.

-       در صورتي كه هيچ يك از اين شرايط برآورده نشود روش عمل‌آوري (نحوه و مدت)قابل قبول نيست و بايد اقداماتي براي بهبود انجام گيرد. لازم به ذكر است كه 15درصد كاهش مقاومت در كارگاه پذيرفته شده است.

·    كنترل مقاومت بتن در زمآن هاي مورد نظر درشرايط عمل‌آوري واقعي كارگاهي (نمونه‌آگاهي)

جهت بررسي و آگاهي يافتن از كيفيت بتن درموعدهاي خاص براي باز كردن قالب زيرين يا برداشتن پايه اطمينان، حمل و نقل قطعاتپيش ساخته، مقاومت موجود در طي عمل‌آوري در زمان هاي مختلف به ويژه براي قطعات پيشساخته و غيره بايستي موارد ذيل را در نظر گرفت.

-       نمونه‌اي از بتن (شامل حداقل 2 آزمايش براي يك سن) تهيه ‌شود و در شرايطعمل‌آوري واقعي كارگاهي نگهداري مي‌گردد و در سن مورد نظر مقاومت آن تعيين ‌شود.در اين حالت نياز به مقايسه با مقاومت نمونه‌هاي عمل‌ آمده در آزمايشگاه وجودندارد. 

-       در صورتي كه مقاومت موجود به ميزان مورد نظر و دلخواه رسيده باشد مي‌توانقالب‌برداري را به انجام رسانيد يا قطعات پيش ساخته را جابجا كرد و يا نوع و مدتعمل‌آوري تسريع شده را مشخص كرد.

·    كنترل مقاومت مغزه‌هاي بتن سخت شده قطعاتسازه

جهت بررسي بتن كم مقاومت، بررسي نحوه بتن‌ريزي،تراكم و عمل‌آوري مشكوك، ارزيابي سازه‌هاي اجرا شده و ايمني آن، بررسي و ارزيابيسازه‌هاي آسيب ديده  بايستي موارد ذيل رادر نظر گرفت.

-       در صورتي كه منطقه ضعيف در بررسي بتن كم مقاومت مشخص شده باشد يا احتمالضعف در آن جا داده شود ضمن بررسي مدارك كارگاهي و پس از انجام آزمايش هاي شناساييتوسط چكش اشميت يا اولتراسوتيك تهيه حداقل سه مغزه از نقاط ضعيف انجام مي‌شود.مناطق مشكوك يا محل هايي براي اخذ مغزه در بررسي و ارزيابي سازه‌هاي اجرا شده ياآسيب ديده بايد توسط ناظر يا مشاور مشخص شود و مغزه‌ها اخذ شودكه در اين حالت ممكناست مغزه‌ها بيش از سه مغزه‌ باشد.

-       بهتر است محل مزبور فاقد ميلگرد باشد و در جايي واقع شود كه آسيب و ضعفاساسي در عضو بوجود نياورد. تهيه مغزه از قطعاتي كه ارتفاع (ضخامت)‌آن ها از نظرمغزه كمتر باشد امكان پذير نيست. در اين حالت از دستگاه هايي كه محل ميلگرد رامشخصمي كند استفاده مي‌شود.

-       پس از تهيه مغزه‌ها بايد سر و ته آن بريده شود و كلاهك‌گذاري گردد. توصيهمي‌شود حتي اگر سطح خارجي صاف باشد باز هم به ميزان 2 تا 3 سانت بريده شود تا تركهاي ناشي از   جمع شدگي، بر مقاومت موجوداثر نگذارد.

-       مغزه ها به صورت خشك يا اشباع تحت آزمايش فشاري قرار مي‌گيرند. در بررسيبتن معمولاً به شرايط بهره‌برداري توجه مي‌شود و شرايط رطوبتي مغزه مشخص مي‌شود.براي مغزه‌هاي خشك بايد 7 روز آن ها را در دماي 16 تا 27 درجه و در رطوبت نسبيكمتر از 60 درصد نگهداشت در صورتي كه شرايط اشباع مد نظر باشد مغزه‌ها بايد به مدتحداقل 40 ساعت در آب (يا آب آهك) غوطه‌ور شوند. بديهي است در صورت نياز به اشباعكردن، عمل كلاهك گذاري پس از خروج از آب انجام مي‌شود.

-       نتايج آزمايش مقاومت فشاري مغزه‌ها بايد به مقاومت نمونه استوانه اياستاندارد تبديل شود. دو نوع ضريب تبديل در اين رابطه بكار مي‌رود. ضرايب تبديلمقاومت مغزه بدليل نداشتن نسبت ارتفاع به قطر مورد نظر در جدول زير ديده مي‌شوند.حداقل قطر مغزه معمولاً 100 ميلي‌متر است، لذا ارتفاع مغزه نيز نمي‌تواند كمتر از100 ميلي‌متر باشد. در صورتي كه قطر مغزه 100 ميلي‌متر باشد بايد آن را بر 02/1تقسيم نمود تا مقاومت قطر 150 ميلي متري بدست آيد.

جدول 3: ضرايب تبديل مقاومتنمونه استوانه اي با نسبت ارتفاع به قطر كمتر از 2 به مقاومت نمونه استاندارد

-       مقادير جدول(3) براي بتن‌هاي معمولي يا بتن‌هاي سبك با چگالي بيشتراز  kg/m³ 1600  (به صورت خشك يااشباع) بكار مي‌رود و مقاومت نمونه‌ها بايد بين 14 تا 42 مگاپاسكال باشد. از درون‌يابيمي‌توان ضريب تبديل را بدست آورد و در صورتي كه نسبت ارتفاع به قطر مغزه بيشتر از1/2 باشد بايد آن را كوتاه‌تر نمود.

-       نتايج هر آزمونه و متوسط آن ها بايد پس از تبديل به مقاومت استوانهاستاندارد در گزارش آورده شوند.

·    بررسي بتن كم مقاومت

جهت بررسي وضعيت بتن سازه از نظر عملكرد عضويا كل سازه به واسطه وجود بتن كم مقاومت يا غير قابل قبول در سازه يا عضو بايستيموارد ذيل را در نظر گرفت.

-       با وجود عدم انطباق بتن بررده مورد نظر و غير قابل قبول بودن آن ممكن استبتن از نظر سازه‌اي مورد قبول واقع شود و يا قطعه يا سازه پذيرفته شود. بديهي استقبول بتن از نظر سازه‌اي، رافع مسئوليت پيمانكار نيست و كارفرما مي‌تواند جريمه‌هايلازم را در نظر بگيرد.

-       تدابير زير را براي بررسي بتن كم مقاومت و حصول اطمينان از ظرفيت باربريسازه مي‌توان به ترتيب موجود اتخاذ نمود. برخي از آن ها در مراحل اول كاملاًتحليلي و برخي از آن ها در مرحله دوم توأم با آزمايش است.

-       در وهله اول، مي‌توان همان مقاومت كم را مورد استفاده قرار داد. بااستفاده از تحليل موجود سازه و صرفاً با دقت در تحليل مقاطع (بدون تحليل مجدد وطراحي مجدد) اگر بتوان نشان داد به ازاي مقاومت بتن كمتر از مقاومت مشخصه نيزظرفيت باربري سازه تأمين مي‌شود، نوع بتن از نظر تأمين مقاومت سازه‌اي قابل قبولاست. بكارگيري ابعاد بزرگتر و مصرف ميلگرد بيشتر براي بكارگيري تعداد صحيحي ازميلگرد و يكسان بودن قطر  آن ها عاملي برايجواب گرفتن در اين مرحله مي‌باشد.

-       در صورتي كه در طي انجام مراحل فوق نتيجه‌اي حاصل نشود مي‌توان با تحليل وطراحي مجدد و با فرض وجود بتن كم مقاومت در قسمت هايي از سازه كه احتمال مي‌رود دراين نقاط مصرف شده باشد، كنترل باربري سازه و مقاطع آن را به انجام رسانيد. مسلماًدر اين مرحله، از تلاش ها و لنگرهاي هر عضو كه در تحليل مجدد سازه بدست آمده است،استفاده مي‌شود. بسياري از اقدامات انجام شده در طراحي مانند تيپ كردن اعضاء وتقريب‌هاي مربوط به تحليل و غيره مي‌تواند باعث شود كه در اين مرحله نتيجه حاصلشود و بتوان بتن را از نظر تأمين مقاومت سازه‌اي قابل قبول تلقي نمود . داشتنبايگاني براي بررسي مدارك كارگاهي شرط مهمي براي استفاده از اين بند مي‌باشد و دقتدر اين مرحله مي‌تواند احتمال قبول بتن را از نظر سازه‌اي بيشتر نمايد.

-       در صورتي كه بررسي‌هاي تحليلي فوق به سرانجام نرسد، مغزه‌گيري از قسمتهائي كه احتمال وجود بتن با مقاومت كمتر در آن ها داده مي‌شود در دستور كار قرارمي‌گيرد. حداقل سه مغزه از قسمت هايي از سازه كه نمونه بتن آن ها شرايط پذيرش رافراهم نكرده‌اند، تهيه مي‌شود و در صورتي بتن از نظر تأمين مقاومت پذيرفته مي‌شودكه شرايط زير برآورده شود. كه در اين صورت نيازي به بررسي‌هاي تحليلي فوق وجودنخواهد داشت.

   مغزه‌ها

در اين حالت 15 درصد كاهش در متوسط مقاومتمغزه‌ها و 25 درصد كاهش در مقاومت حداقل مغزه‌ها مجاز شمرده شده است زيرا درعمليات بتن‌ريزي، تراكم و عمل‌آوري در كارگاه كاستي‌هايي نسبت به تهيه نمونه‌هايعمل‌آمده در آزمايشگاه وجود دارد.

-       اگر  به هر دليل در مورد مغز‌ه‌هاياخذ شده (قبول يا رد شده) شكي وجود داشت، مي‌توان مغزه‌گيري را تكرار نمود مسلماًدر صورتي كه عضو مورد نظر يا سازه از اهميت و حساسيت ويژه اي برخوردار باشد و يامسئول نظارت در انتخاب نقاط مورد نظر براي مغزه‌گيري شك نمايد، تكرار مغزه‌گيريتوصيه مي‌شود.

-       در صورتي كه با انجام مراحل فوق باز هم نتوان بتن را از نظر سازه‌اي وتأمين مقاومت ، قابل قبول تلقي نمود و ترديد در مورد آن كماكان باقي بماند، ظرفيتباربري عضو و سازه با آزمايش بارگذاري برروي عضو خمشي مشكوك مورد بررسي قرار ميگيرد. بديهي است اين امر براي اعضاء غير خمشي و يا حتي برخي اعضاء خمشي ميسر نيست. اين آزمايش طبق ضوابط آبا در فصل 19 و ACI 437 انجام مي‌شود و نتيجه آن نشان مي دهد كه عضو مشكوك در زير باراستاتيكي آزمايش رفتار قابل قبولي را ارائه مي‌دهد يا نه؟ اما اين آزمايش از اينكه نشان دهد صرفاً بتن داراي مقاومت مطلوب و قابل قبول است عاجز مي‌باشد. طراحيمحافظه كارانه، اجراي قطعات با ابعاد بزرگتر، مصرف ميلگرد بيشتر و با مقاومتبالاتر از مقاومت مشخصه و يا ايجاد بازوي لنگر بيشتر به دليل نحوه قرارگيريميلگردها از جمله دلايلي است كه حتي مصرف بتن كم مقاومت نيز، ظرفيت باربري قابلقبولي را در آزمايش بارگذاري نشان مي‌دهد. از طرفي ممكن است حتي در صورتي كه بتنقابل قبول و منطبق بررده هر مصرف، شده باشد، بارگذاري جواب قابل قبولي ندهد.بنابراين تفكيك صحت طراحي و اجراي صحيح و مصرف مصالح منطبق با مشخصات از يكديگر باآزمايش بارگذاري به سهولت امكان پذير نمي‌باشد.

-       در آبا گفته شده است كه در كنار آزمايش بارگذاري مي‌توان اقدامات مقتضيديگري را به اجرا درآورد. غالباً اين تصور پيش مي‌آيد كه مقصود از اقدامات مقتضيديگر احتمالاً تخريب بتن و قطعه مردود مي‌باشد اما چنين تصوري صحيح نيست. ممكن استبا تغيير بارهاي مرده قطعه (تغيير نقشه، تغيير مصالح و جزئيات اجرا) ‌بتوان بتن وسازه را از نظر تأمين مقاومت و باربري سازه‌اي قابل قبول تلقي نمود. تغيير شرايطبهره‌برداري و هم چنين تغيير بار زنده نيز  از جمله اقداماتي است كه مي‌تواند انجام شود. در هر صورت اين اقدامات بايدبا نظر مساعد كارفرما و زير نظر دستگاه نظارت و طراح پروژه به دقت و با بررسي جميعجهات صورت گيرد.

-       ممكن است بتوان با تقويت و ترميم بتن و سازه و اتخاذ روش هاي مناسب، بتنرا از نظر سازه‌اي به حد قابل قبول رساند كه از جمله اقدامات مقتضي تلقي مي‌شود.

-       از جمله اقدامات مقتضي ديگر آن است كه اگر مقاومت مغزه‌ها طبق ضوابط فوقمورد پذيرش واقع نشده باشد مي‌توان اين مقاومت كم و غير قابل قبول را در محاسباتسازه‌اي و مقطع مانند روش هاي تحليلي بكار برد و در مورد قابل قبول بودن بتن ازنظر سازه‌اي اظهار نظر كرد. در اين حالت بايد توجه شود كه مقاومت مغزه را نمي‌توانمستقيماً در روابط طراحي و تحليل مقطع بكار برد و لازم است آن را بر 85/0 تقسيمنمود و سپس از آن استفاده كرد و يا ضرايب ايمني مربوط به بتن را افزايش داد زيرادر روابط موجود از مقاومت مشخصه (پتانسيل) ‌استفاده شده است در حالي كه مقاومتمغزه يك مقاومت موجود (اكتيو) به حساب مي‌آيد

-       ضعف مقاومتي بتن اغلب نشانه افزايش نسبت آب به سيمان است كه باعث كم شدنپايايي و افزايش            نفوذ پذيري بتنخواهد بود. در اين موارد لازم است ضوابط پايايي نيز مورد توجه قرار گيرد. در اينحالت مي‌توان حدس زد كه نسبت آب به سيمان مخلوط بتن تا چه حد افزايش يافته است وسپس به طرح مسئله دوام و پايايي پرداخت.

-       نكته ديگري كه بايد بدان توجه نمود موضوع پيوستگي بتن با ميلگردهاست . اينپيوستگي متناسب با مقاومت فشاري بتن مي‌باشد و ضعف در مقاومت بتن باعث ضعف درپيوستگي است كه كنترل آن در محاسبات سازه و طول پوشش ميلگردها ضروري مي‌باشد.

-       اگر در شرايط خصوصي يا مشخصات فني خصوصي موارد ديگري مطرح شده باشد رعايتآن ها نيز در كنار بررسي بتن كم مقاومت ضروري است كه البته در بيشتر موارد موضوعپايايي اهميت بيشتري دارد.

-       تخريب بخش هايي از سازه معمولاً به عنوان آخرين راه حل بايد مد نظر قرارگيرد. تخريب بتن و سازه علاوه بر هدر رفتن سرمايه‌هاي ملي مي‌تواند آثار نامطلوبيرا بر بخش‌هاي سالم و قابل قبول برجاي گذارد. تخريب بايد طبق دستور دستگاه نظارت وزير نظر ناظر و با دقت تمام انجام گيرد و از اعمال ضربه براي تخريب حتي‌الامكانخودداري شود.

-       به هرحال با پذيرش بتن از نظر سازه‌اي مسئله جريمه منتفي نيست و مي‌تواندطبق ضوابطي محاسبه گردد و وصول شود.

·    آزمايش بارگذاري اعضاء خمشي

جهت بررسي ظرفيت باربري خمشي اعضاء سازهمانند تير و دال جهت قبول يا رد بتن از نظر سازه‌اي و يا ارزيابي سازه‌هاي اجراءشده و ايمني آن و يا ارزيابي سازه‌هاي آسيب ديده و يا عدم انطباق با آيين نامهفعلي در زمان ساخت و يا تغيير شرايط بهره‌برداري بايستي موارد ذيل را در نظر گرفت.

-       دستگاه نظارت در صورت بروز و وجود ترديد در ظرفيت باربري پس از انجاممحاسبات تحليلي مي‌تواند درخواست آزمايش بارگذاري را برروي قسمت مشكوك و يا تمامسازه ارائه نمايد.

-       آزمايش بارگذاري بايد تحت نظر نظارت و پس از گذشت حداقل 8 هفته از زماناجراء آن قسمت مشكوك انجام شود مگر آن كه طراح و كارفرما و پيمانكار همگي با انجامآزمايش در سن كمتر موافقت كنند.

-       آزمايش بارگذاري بايد به نحوي انجام گيرد كه اولاً منجر به خرابي و ريزشسازه يا بخشي از آن نشود و در صورت بروز خرابي، امنيت جاني افراد و سالم ماندنتجهيزات موجود تأمين شود. ملاحظات ايمني نبايد بر نتايج آزمايش و خيزها اثرگذارند.

-       هدايت و انجام آزمايش توسط مهندس ذيصلاح و با سابقه در اين كار كه موردقبول نظارت باشد ضروري است.

-       اگر قرار باشد فقط قسمتي از سازه بارگذاري شود بايد به نحوي بارگذاري گرددكه عامل ضعف مورد شك   به خوبي بررسي شود.اين امر در تيرها و دال هاي يكسره داراي اهميت زيادي است و بايد به توزيع باربرروي عضو خمشي و ايجاد حداكثر لنگر و تلاش هاي ممكن توجه نمود.

-       48ساعت قبل از آن كه بارهاي آزمايش وارد شود، لازم است بارمرده قطعات كامل شود و تازمان اتمام آزمايش در محل باقي بماند و معمولاً بار مرده به دلايلي هنوز در اينزمان كامل نيست كه در اين صورت اعمال تتمه بار مرده (بدون ضريب) لازم است.

-       بارهاي وارده مي‌تواند توسط مصالح مختلف و با قرار دادن برروي عضو خمشياعمال گردد. استفاده از كيسه‌هاي توزين شده مواد و مصالح ساختماني يا غيرساختماني، آجر، بلوك، جدول و ... بلامانع است اما بايد وزن متوسط اين مصالح رابدست آورد. امكان استفاده از ماسه يا خاك به صورت فله‌اي و بدون كيسه نيز وجوددارد اما هر نوع مصالح بارگذاري نبايد در هنگامي كه روي عضو قرار دارد داراي اثرقوس باشد و بتواند بار خود را مستقيماً در همان نقطه وارد نمايد.

-       قبل از اين كه تتمه بار مرده وارد شود بايد ابعاد محل بارگذاري، ابعاد مقطععضو يا اعضاء مورد نظر و روند كار مشخص شود و مقدار تتمه بار مرده لازم و مقداربارهاي آزمايشي در كل و در هر مرحله مشخص گردد و مصالح بارگذاري تهيه شود تا درحين كار مشكل يا وقفه ناخواسته پيش نيايد.

-       پس از اعمال تتمه بار مرده لازم است مباني قرائت‌هاي خيز و تغيير مكان هاقبل از اعمال بار آزمايش مشخص شود و اقدامات لازم جهت نصب تير مرجع و وسايل اندازه‌گيريصورت گيرد. بديهي است مبناي قرائت خيز بايد چنان باشد كه فقط خيز را در نقطه موردنظر در اثر بارگذاري برروي قطعه مزبور نشان دهد و تأثير تغيير طول ساير اعضاء درخيز مربوطه وارد نشود. معمولاً براي اين امر تير مرجع را برروي ستون ها يا ديواره‌هايبار مربوطه قرار مي‌دهند تا بطور خودكار تغيير شكل قائم آن ها از كل خيز كسر گرددو خيز خالص بدست آيد.          خيز معمولاًدر نقاطي كه احتمال داده مي‌شود حداكثر خيز و تغيير شكل حاصل شود اندازه‌گيري مي‌شود.

-       بار آزمايش با احتساب بار مرده موجود در هنگام آزمايش برابر 95/0 بارنهايي مرده و زنده (با ضريب) واقع مي‌شود و برروي عضو يا بخش مورد نظر وارد مي‌گردد.بار زنده با مراعات ضوابط كاهش سربارها طبق     آيين نامه بارگذاري مورد نظر مشخص مي‌شود. بنابراين باري كه بايد علاوه براعمال تتمه بار مرده وارد آيد عبارت است از :

                  (L 5/1 + D 25/1) 95/0 = بار كل آزمايش

L                                            425/1 + D 1875/0 = D – (L 5/1+ D 25/1) 95/0 = بار آزمايش

بطور مثال اگر D برابر  Kg/m² 500 و Kg/m²200= L باشد بار آزمايش عبارت است از:

                                                                   Kg/cm²  380 =200 × 425/1 + 500 ×1875/0 = بار آزمايش

اين بار علاوه بر بار مرده Kg/m² 500 به عضو مزبور وارد مي‌شود كه بار كل در واقع Kg/m²  880 است در حالي كهبارهاي مرده وزنده سرويس جمعاً Kg/m2700 مي‌باشد.

مسلماً اگر دهانه بزرگي وجود داشته باشد وطبق آيين نامه‌هاي بارگذاري، كاهش سربار مجاز باشد، بايد آن را كاهش داد.

-       بار آزمايش بايد حداقل در چهار مرحله و با افزايش تقريباً يكسان در هرمرحله بدون وارد كردن ضربه به سازه اعمال شود. در اين مرحله هدايت تيم و نظارت برآن كاملاً ضروري است و بايد از توزيع يكنواخت بار و اعمال همه آن (نه كم و نهزياد)‌ بر عضو خمشي مطمئن گرديد و از عملكرد قوسي مصالح بارگذاري جلوگيري به عملآورد. 

توصيه مي‌شود در انتهاي يك مرحله از مراحلبارگذاري، بار سرويس مرده و زنده اعمال شده باشد به همين دليل افزايش دقيقاً يكسانمطرح نشده است. در مثال فوق‌ اگر در چهار مرحله بارگذاري شود، بارگذاري هر مرحله Kg/m²  95 خواهد بود و مسلماً پس از مراحل اول 595 و پساز مرحله دوم Kg/m²690وجود خواهد داشت كه مي‌توان آن را به 700 رسانيد و مرحله بعدي را Kg/m² 85 در نظر گرفت.

برخي علاقمندند در زير بار سرويس نيز وضعيتعضو موردنظر را دقيقاً بررسي نمايند كه در اين مرحله مي‌توانند خواسته‌هاي خود رابه اجرا در آورند.

-       در آبا و ACI 318زمان شروع بارگذاري مرحله بعد مشخص نشده است. در ACI437 براي اعمال هر مرحله از باربايد خيز در فواصل زماني مساوي اندازه‌گيري شود تا تغيير شكل ها تقريباً به وضعيتمقادير ثابت برسند. براي اين منظور اگر تغيير بين دو قرائت خيز متوالي به فاصلهحداقل 2 ساعت از 10 درصد خيز كل اوليه ثبت شده براي مرحل بارگذاري جاري تجاوزنكند، مي‌توان تغيير شكل ها را تقريباً ثابت شده تلقي كرد و بار مرحله بعدي راوارد نمود.

-       اگر در طول آزمايش خيزها به مراتب از حداكثر خيز مجاز تجاوز نمايد آزمايشرا بايد متوقف كرد اما در صورت صلاحديد مهندس ناظر و مهندس آزمايش كننده، آزمايشمي‌تواند ادامه يابد كه اين مسئله دقيقاً به اين كه آزمايش در چه مرحله‌اي است وچه وضعيتي در قطعه حاكم است و چه تدابيري براي جلوگيري از خرابي و آسيب ديدگيتدارك ديده شده،‌ مربوط مي‌شود.

-       مهندس آزمايش كننده بايد مرتباً در هر مرحله بارگذاري، تغيير شكل ها، تركها، چرخش‌ها و غيره را كنترل نمايد. بديهي است قبل از انجام و شروع آزمايش نيزوضعيت قطعه يا اعضاء از نزديك بايد بررسي و ثبت شده باشد تا تغييرات حاصله بتواندمشخص شود. اين بررسي ها مي‌تواند منجر به دستور قطع آزمايش و يا تداوم آن گردد.

-       رسم منحني بار تغيير شكل (خيز) براي نقاط بحراني كه در آن خيز اندازه‌گيريمي‌شود مي‌تواند انجام شود كه دستگاه هاي الكترونيكي ثبات مي‌توانند كمك مؤثريباشند و پاسخي از طرف سازه براي بارگذاري و رسيدن به ظرفيت باربري نهايي تلقي مي‌شوند.

-       پس از اين كه چهار مرحله بارگذاري (يا بيشتر) با بارهاي آزمايشي كامل شد،بايد پس از 24 ساعت خيز را قرائت كرد (قرائت اوليه).

-       سپس بايد بلافاصله اقدام به باربرداري نمود. بار برداري معمولاً در 2مرحله يا بيشتر انجام مي‌شود و مقدار بار برداشته شده در هر مرحله نبايد از دوبرابر مقدار بارگذاري در هر مرحله تجاوز نمايد.

-       شروع باربرداري هر مرحله نيز تابع ضوابط بارگذاري در هر مرحله است با اينتفاوت كه در اين جا خيزها در حال كاهش است و وقتي آهنگ برگشت خيز ثابت شد مرحلهبعدي باربرداري آغاز مي‌شود. مسلماً در اين حالت بار مرده سرويس وجود خواهد داشت.

-       24ساعت پس از حذف بار آزمايش قرائت نهايي خيز انجام مي‌گيرد.

-       معيار پذيرش سازه از نظر ظرفيت باربري آن است كه خيز حاصل از قرائت اوليهدر پايان بارگذاري با بار آزمايش از مقدار مجاز زير تجاوز نكند

كه در آن L_t طول دهانه (فاصله محور تا محور تكيه‌گاه و يا فاصله آزاد بين تكيه‌گاهها به اضافه ارتفاع عضو، ‌هر كدام كوچكتر است، مي‌باشد. در تيرها يا دال هاي طره‌ايطول مربوطه در برابر فاصله تكيه‌گاه تا انتهاي طره است و h ارتفاع قطعه مي‌باشد

هم چنين نبايد آثار شكست يا گسيختگي ريختنبتن و چرخش مشاهده شود وگرنه نبايد اجازه آزمايش مجدد  هم در آن قسمت داده شود.

-       در صورتي كه خيز موجود از حد مجاز فوق تجاوز نمايد اما برگشت تغيير مكانطي 24 ساعت پس از حذف بار آزمايش مساوي با 75 درصد حداكثر خيز اوليه باشد ظرفيتباربري تأمين است در غير اين صورت نمي‌توان سازه يا عضو را از اين نظر قبول نمود.برگشت خيز نشانه رفتار الاستيك مي‌باشد و نشان مي دهد سازه به محدوده پلاستيك بهصورت جدي وارد نشده است (‌در عضو پيش تنيده اين مقدار 80 درصد است). زير بار سرويسنبايد از خيز محاسباتي طراحي تجاوز شود و تركي بوجود آيد.

-       درصورتي كه قطعات از نوع غير پيش تنيده و در  آزمايش مردود تلقي شده باشند مي‌توان آن را پساز حداقل 72 ساعت از شروع باربرداري مجدداً مورد آزمايش قرار داد. در اين حالت اگرترك يا شكست و گسيختگي خاصي مشاهده نشود و برگشت تغيير مكان نيز مساوي يا بيشتر از80 درصد حداكثر خيز اوليه در آزمايش مجدد باشد مي‌توان آن را قبول نمود.

-       اگر باز هم قطعه مردود شود اما ترك و خرابي حاصل گردد و قطعه تعمير شود ياسطح انتظار از قطعه تغيير كند نبايد آزمايش مجدد انجام گردد مگر اين كه در تعمير ومقاوم سازي سطح كيفي سازه ارتقاء يافته باشد.