روان کننده بتن ( کاهنده آب بتن )

باسلام و شادباش ، امروزه افزودنی های بتن نقش انکار ناپذیری در زمینه اجرا و دوام بتن و سازه هایبتنی ایفا می کننده از جمله این افزودنی های بتن ، افزودنیفوق روان کننده بتن می باشد. این نوعافزودنی ها دارای انواع مختلفی می باشد که می تواند در موقعیت های اجرایی مختلف بهکارگیرفته شود. از جمله این موارد می توان به اجرای بتنهای حجیم، بتن های با نفوذ پذیری پایین ، بتن های با مقاومت بالا ، بتن های باتراکم آرماتور زیاد، بتن های در معرض سایش، بتن های آب بند ، بتن های در معرضخوردگی و ... می باشد. در متن زیر به شرح انواع افزودنی روان کننده بتن، روش و میزان مصرف ، استاندارد ،محل مصرف ، سیستم عملکرد ، شیوه نگهداری و ...پرداخته شده است.

شمامی توانید برای اخذ مشاوره در خصوص افزودنی فوق روانکننده بتن ، استعلام قیمت روانساز بتن ، دریافت مشخصات فنی و نیز در صورت نیاز ثبتسفارش خرید افزودنی کاهنده آب بتن بابخش بازرگانی و فروش کلینیک فنی و تخصصی بتن ایران تماس حاصل نماید.

افزودنی روان کننده بتن یا کاهنده آب بتن

سيمان براي آبگيري^[1] كامل خود به 23 تا 27 درصدوزني آب نياز دارد^[1]. آب مصرفي اضافي در مخلوط بتن صرف ايجادرواني و كارآيي مي‌شود. محبوس شدن آب اضافي در بتن منجر به پيدايش حفره‌ها و حباب‌هايبزرگ در بتن سخت شده مي‌شود و كاهش مقاومت‌هاي مكانيكي و پايايي (دوام) بتن را بههمراه دارد. از سوي ديگر، توليد و به كارگيري بتن با حداقل آب، باعث افزايش مشكلات و هزينه‌هاياجرايي مي گردد.

 راهكاررايج‌‌، اقتصادي‌ و آسانبراي حل اين معضلات، استفاده از افزودني‌هاي كاهنده آب است كه از دهه 1930 ميلاديبه كار گرفته شده‌اند.

واژههاي كليدي : افزودني ، روان كننده، فراوان كننده، فوق روان كننده، كاهنده آب

2-1– تعريف

افزودني‌هاي كاهنده آب^[2]مواد آلي و يا تركيبي از مواد آلي و معدني هستند كه براي افزايش رواني بتن درمقدار آب معين، يا كاهش مقدار آب مصرفي با حفظ رواني، و يا هر دو به كار مي‌روند.

برخي از اين افزودني‌هاممكن است داراي تاثيرات جانبي كُندگيري، زودگيري، زود سخت‌كنندگي يا هوازايي دربتن باشند كه در هنگام مصرف بايستي در نظر گرفته شوند. تركيبات و فرآيندهايمختلفي براي توليد كاهنده‌هاي آب به كار مي‌روند كه مي‌توانند منجر به خواص جانبيگوناگون ‌شوند. با اصلاح ساختار برخي از افزودني‌هاي كاهنده آب كه داراي اثركندگيري هستند، مي‌توان آنها را به كاهنده‌هاي آب خنثي يا حتي زودگير تبديل كرد يااثر هوازايي آنها را به غير هوازايي و در مواردي حتي هوازدايي (كاهش مقدار هوا)تغيير داد.

2-2– دسته‌بندي

افزودني‌هاي كاهنده آب بهسه گروه اصلي و هر گروه نيز بسته به خواص جانبي خود به دسته‌هاي ديگري تقسيم مي‌شوند.

2-2-1– روان‌كننده‌ها

روان‌کننده‌ها^[3]كه نخستين گروه كاهنده‌هاي آب هستند و كاربرد آنها از دهه 1930 ميلادي آغاز شدهاست^[2]، بسته به خواص جانبي خود و بر اساساستاندارد ASTM C494 به دسته‌هاي زير تقسيم مي‌شوند:

• روان‌كننده (كاهنده آب) معمولي (Type A)

• روان‌كننده (كاهنده آب) كندگير (Type D)

• روان‌كننده (كاهنده آب) زودگير (Type E)

روان‌كننده‌ها در بسياري ازپروژه‌هاي كوچك و بزرگ و به ويژه در بتن‌هاي حجيم مانند بدنه سدها و توليد قطعاتبزرگ بتني به كار مي‌روند و مي‌توان آنها را پرمصرف‌ترين كاهنده‌هاي آب به شمارآورد. اين افزودني‌ها در مقادير مصرف متعارف، مقدار آب اختلاط بتن را 5 تا 12 درصدكاهش مي‌دهند و در مقادير زياد مصرف ممكن است تاثيرات جانبي همچون كندگيري بيش ازاندازه يا هوازايي داشته باشند. به همين دليل دامنه مقدار مصرف آنها محدود است.اين افزودني‌ها با نام‌هاي پلاستي‌سايزر، كاهنده آب يا روان‌كننده بتن عرضه و مصرفمي‌شوند.

 2-2-2 – فوق ‌روان‌كننده‌ها

فوق‌روان‌کننده‌‌ها^[4]كه دومين گروه كاهنده‌هاي آب هستند و از دهه 1950 مورد استفاده قرار گرفته‌اند باعنوان بساكاهنده‌هاي آب^[5] شناخته مي‌شوند. فوق‌روان‌كننده‌هابر اساس استانداردهاي ASTM C494 & C1017  بهدو دسته زير تقسيم مي‌شوند: 

• فوق روان‌كننده معمولي (ASTM C494: Type F)^[6]

• فوق روان‌كننده كندگير (ASTM C494: Type G)^[7]     

اين افزودني‌ها در مقاديرمصرف متعارف، مقدار آب اختلاط بتن را 12 تا 25 درصد كاهش مي‌دهند و نسبت به روان‌كننده‌هاتاثيرات جانبي كمتري دارند ولي برخي از آنها در مقادير مصرف بيش از اندازه^[8] موجب كندگيري يا هوازاييمي‌شوند. عموما فوق روان‌كننده‌ها در مقادير مصرف خيلي كم، رواني كمتري نسبت بهروان‌كننده‌ها (در مقدار مصرف يكسان) ايجاد مي‌كنند.

نكته 2-1 – به دليل اثرات نامطلوبمصرف بيش از اندازه روان‌كننده‌ها، نمي‌توان آنها را در مقادير زياد به جاي فوقروان‌كننده‌ها به كار برد.

نكته 2-2 – در مقادير مصرف بيش ازاندازه فوق روان‌كننده‌ها در مخلوط‌هاي بتن با دانه‌بندينامناسب، ممكن است جداشدگي و آب‌انداختگيافزايش يابد.

2-2-3– فراروان‌كننده‌ها (Ultra high range water reducers)

اينافزودني‌ها كه سومين گروه كاهنده‌هاي آب هستند از دهه‌ي 1990 ميلادي مورد استفادهقرار گرفته‌اند و با نام‌هاي فوق روان‌كننده توانمند^[9]يا ابرروان‌كننده نيز شناخته مي‌شوند. هرچند اين افزودني‌ها ويژگي‌هاي منحصر بهفردي نسبت به فوق روان‌كننده‌ها دارند ولي در حال حاضر در همان دسته‌بندي فوق ‌روان‌كننده‌هايعني ASTM C494: Type F & G و ASTM C1017: Type I & II جاي مي‌گيرند.

اينافزودني‌ها مقدار آب اختلاط بتن را بيش از 25 درصد كاهش مي‌دهند. اين دسته ازافزودني‌ها نسبت به روان‌كننده‌ها و فوق روان‌كننده‌ها تاثيرات جانبي كمتري دارند.عموما فراروان‌كننده‌ها در مقادير مصرف كم، تاثير روان‌كنندگي بيشتري نسبت به فوقروان‌كننده‌ها (در مقدار مصرف يكسان) دارند. ويژگي‌هاي منحصر به فرد اين افزودني‌هااز جمله توليد بتن‌هاي توانمند، خودتراز، خودمتراكم و با مقاومت‌هاي خيليزودرس و خيلي زياد از يك سو و صرفه‌جويي در انرژي مصرفي، كاهش هزينه‌هاي اجرايي وسازگاري زيست‌محيطي از سوي ديگر، باعث گسترش روز افزون كاربرد آنها در كشورهايمختلف جهان شده است.

نكته 2-3 – فرآيند توليداين افزودني‌ها اين امكان را فراهم مي‌آورد كه بر اساس نياز هر صنعت يا مشخصات فنيو شرايط اجرايي هر پروژه، فراروان‌كننده‌ايي سازگار و مناسب توليد كرد.

نكته 2-4 – مراكز تحقيقاتيجهان، شركت‌هاي توليدكننده افزودني‌هاي بتن و سازمان‌هاي مرتبط با صنعت ساخت و سازهمواره در جستجوي يافتن مواد شيميايي جديد با كارآيي و تاثير بهتر بر عملكرد مخلوط‌هايبتني هستند و احتمال پيدايش و عرضه محصولات جديد همچنان وجود دارد.

نكته 2-5 – با توجه بهخاصيت پخش‌كنندگي بسيار زياد فراروان‌كننده، تاثير آن بر احتمال جداشدگي و آب‌انداختگيدر مخلوط‌هاي بتن با دانه‌بندي نامناسب به مراتب بيشتر از ساير كاهنده‌هايآب است.

2-3– مكانيزم عملكرد كاهنده‌هاي آب

كاهنده‌هاي آب از نوعافزودني‌هاي با عملكرد فيزيكي هستند و تاثيري مستقيمي بر فرآيند آبگيري سيمانندارند. بخش اصلي افزودني‌هاي كاهنده‌ي آب، عوامل اثركننده بر سطح هستند. عواملاثركننده بر سطح^[10] موادي هستند كه در سطحمشترك بين دو فاز آميخته نشدني متمركز مي‌شوند و نيروهاي فيزيكي شيميايي موثر براين سطح را تغيير مي‌دهند. در مخلوطي كه از مواد كاهنده آب استفاده نشود، ذراتسيمان به يكديگر مي‌چسبند و لخته مي‌شوند. مكانيزم كلي عملكرد اين افزودني‌ها،كاهش نيروهاي جاذبه بين ذرات و كمك به جدايش و بهبود پخش‌شوندگي دانه‌هاي سيمان ازيكديگر است. اين مكانيزم علاوه بر فراهم كردن حركت آزادانه ذرات سيمان به دليلجدايش آنها از يكديگر، آب محبوس در لخته‌هاي سيماني را نيز آزاد و صرف بهبود روانيمخلوط بتن مي‌كند.

روان‌كننده‌ها به يكي ازشيوه‌‌هاي زير نيروي جاذبه بين ذرات سيمان را كاهش مي‌دهند و به پراكنده‌شدن آنهاكمك مي‌كنند^[7]:

• كاهش كشش بين سطحي

• جذب چندلايه‌اي مولكول‌هاي آلي

• افزايش پتانسيل الكتروسينماتيكي

• ايجاد لايه‌اي از مولكول‌هاي آب احاطه‌كننده ذرات

• تغيير در ساختار تركيبات هيدراته شده سيمان

مكانيزم كلي عملكرد فوق‌روان‌كننده‌ها،جدايش و پراكندن دانه‌هاي سيمان از يكديگر به كمك نيروهاي دافعه^[11] ناشي از بارهايالكتروستاتيكي است^[3]. در بتن و ملات، دانه‌هاي سيمان و سنگدانهدر اثر تركيب با آب داراي بار سطحي الكتروستاتيكي مي‌شوند، ذرات سيمان در اين حالتتمايل دارند كه به يكديگر بچسبند^[2]. فوق‌روان كننده‌ها در زمان اختلاط، جذب سطحدانه‌هاي سيمان مي‌شوند و به آنها بار منفي مي‌دهند كه منجر به ايجاد نيروي دافعهبين ذرات سيمان و پراكندن آنها مي‌شوند. اين اثر به نام "پخش‌كنندگي"^[12] شناخته مي‌شود. مكانيزمپخش‌كنندگي الكتروستاتيكي علاوه بر پخش كردن دانه‌هاي سيمان، آب محبوس در لخته‌هايسيماني را نيز آزاد و صرف بهبود رواني مخلوط بتن مي‌كند ^[4].

فراروان‌كننده‌ها با توجهبه ساختار مولكولي و با استفاده از همان اصل بارهاي الكتروستاتيكي نه تنها ذراتسيمان را بهتر از روان‌كننده‌ها و فوق‌روان‌كننده‌ها پخش مي‌كنند (تاثير اوليه)بلكه به دليل داشتن شاخه‌هاي جانبي در زنجيره مولكولي، از جذب شدن ذرات سيمان پخششده نيز ممانعت به عمل مي‌آورند (تاثير ثانويه). تاثير ثانويه فراروان‌كننده‌ها دراصطلاح شيميايي "ممانعت فضايي"^[13] ناميده مي‌شود^[3] كه به دليل ساختار و آرايش مولكول‌ها يا اتم‌هاي مجاور يكديگرايجاد مي‌شود^[5].

2-4– تركيبات شيميايي و مواد تشكيل‌دهنده

تركيبات موادي كه بعنوان كاهندهآب به‌كار مي‌روند، معمولاً شامل مواد شيميايي زير هستند كهممكن است به تنهايي و يا در تركيب با ساير مواد آلي و غيرآلي، فعال و يا خنثي مورداستفاده قرارگيرند.

2-4-1– روان‌كننده‌ها

گستره‌يوسيعي از مواد روان‌كننده با ويژگي‌ها و خواص جانبي گوناگون توليد و ارايه مي‌شوندكه بخش اصلي مواد تشكيل‌دهنده آنها عبارتند از^{[2], [6], [7]}:

• مشتقات و تركيبات اسيد ليگنوسولفونيك و نمك‌هاي آنها (ليگنوسولفونات‌ها^[14]).

• مشتقات و تركيبات اسيد هيدروكسي كربوكسيليك^[15] و نمك‌هاي آنها.
• پليمرهاي هيدروكسيل‌دار^[16]
• مواد غير يوني اثركننده بر سطح

2-4-2– فوق‌روان‌كننده‌ها

بخش اصليمواد تشكيل دهنده فوق روان‌كننده عبارتند از ^{[2], [6], [7]}:

• ليگنوسولفونات‌هاي اصلاح‌شده^[17]

• نمك‌هاي تغليظ شده  ملامين سولفونات (ملامين فرم‌آلدهيد سولفوناته^[18]).
• نمك‌هاي اسيد نفتالين سولفونيك تغليظ شده با وزن ملكولي بالا (نفتالين فرم‌آلدهيد سولفوناته^[19]).
• ساير پليمرهاي مصنوعي مانند پلي‌استايرن سولفوناته^[20]، پليمرهاي هيدروكسيل‌دار، و برخي از كوپليمرهاي محلول در آب^[21]، يا تركيبي از آنها.

2-4-3 – فراروان‌كننده‌ها

فراروان‌كننده‌ها عمدتا برپايه پليمرهای مصنوعي زير هستند:

• پلی‌کربکسيليک اتر، اسيد اکريليک، متوکسی پلی اتيلن، و انيدريد مالييک.
• كوپليمرهاي كربوكسيليك آكريليك استر.

2-5– كاربرد

افزودني‌هاي كاهنده آب پاسخگوينيازهاي متعـددي در كارگاه هستند كه از آن جمله مي‌توان به كاهش آب بتن، توليد بتنبا مقاومت زياد، صرفه‌جويي در مصرف سيمان بدون كاهش مقاومت بتن، افزايش كارآيي بتنبدون افزودن آب، بهبود خواص بتن‌هايي كه داراي سنگدانه‌هاي خشن و يا دانه‌بندي نامناسبهستند، سهولت در پمپاژ، بتن‌ريزي در مكانهايي كه دسترسي كمتري دارند، و يا تركيبياز مـوارد فوق اشاره كرد^[6].

رواني بتن كه با اسلامپسنجيده مي‌شود، براي بتني با نسبت‌ها و اجزاي معين، به مقدار آب اختلاط بستگي دارد^[1]. عملكرد اصلي افزودني‌هاي كاهنده‌ي آب، توانايي آنها در كاهشمقدار آب اختلاط است. بر اساس اين عملكرد مي‌توان كاربرد آنها را به سه شيوه دربتن مورد بررسي و ارزيابي قرار داد.

• با مصرف كاهنده آب ضمن ثابت نگهداشتن مقدار سيمان و رواني بتن، مي‌توان مقدار آب اختلاط و در نتيجه نسبت آب به سيمان را كاهش داد (اثر كاهندگي آب اختلاط) و به بتني با رواني يكسان و مقاومت مكانيكي بيشتر از بتن شاهد (بدون افزودني) دست يافت.
• با مصرف كاهنده آب، ضمن ثابت نگهداشتن مقدار آب و سيمان بتن، رواني و كارآيي بتن افزايش مي‌يابد (اثر روان‌كنندگي).

• در برخي بتن‌ها با مصرف كاهنده آب ضمن ثابت نگهداشتن رواني و نسبت آب به سيمان، مي‌توان آب اختلاط و مقدار سيمان اضافي را كاهش داد.

دستيابي به برخي بتن‌هاي ويژهمانند بتن خودتراز، بتن خودتراكم، بتن‌هاي با مقاومت خيلي زودرس و بي‌نياز ازبخاردهي، بتن خيلي روان و بتن توانمند بدون استفاده از افزودني‌هاي كاهنده آب بهويژه روان‌كننده‌ها و فراروان‌كننده‌ها در حال حاضر بسيار پرهزينه و در مواردي غيرممكن است. اگرچه به نظر مي‌رسد با افزايش مقدار سيمان مصرفي مي‌توان به برخي ازاين ويژگي‌ها دست يافت ولي افزايش بيش از اندازه سيمان به دليل تمايل ذرات سيمانبه لخته‌شدن و افزايش چسبندگي بيش از اندازه مخلوط و افزايش مشكلات اجرايي از يكسو و افزايش تغيير شكل‌هاي درازمدت بتن سخت‌شده (جمع‌شدگي و خزش) از سوي ديگر، نهتنها از نظر فني راهكار مناسب و كارآمدي نيست بلكه بسيار غيراقتصادي هم هست. برايدستيابي به اين ويژگي‌ها، فراروان‌كننده‌ها به دليل تاثيرات جانبي كمتري كه نسبتبه روان‌كننده‌ها و فوق روان‌كننده‌ها دارند، كاربرد گسترده‌تري دارند.

2-6– تاثير كاهنده‌هاي آب بر ويژگی‌های بتن تازه

افزودني‌هايكاهنده آب علاوه بر كاهش مقدار آب مخلوط بتن تازه، بر برخي ديگر از خواص آن نيزتاثير مي‌گذارند.

2-6-1 - زمان گيرش

زمانگيرش بتن به تركيبات شيميايي و اندازه ذرات سيمان، دما و نسبت آب به سيمان بستگيدارد. در بتني با دما و نسبت آب به سيمان معين، كاهنده‌هاي آب به دليل پخش‌كردنذرات سيمان و به تاخير انداختن به هم چسبيدن و لخته‌شدن ذرات و محصولات آبگيريسيمان به يكديگر (كندگيري فيزيكي)، گيرش اوليه و نهايي بتن را به تاخير مي‌اندازند.از سوي ديگر، پخش‌شدن ذرات سيمان امكان آبگيري بهتر و همه جانبه‌ي آنها را فراهممي‌كند كه مي‌تواند تسريع واكنش و توليد محصولات آبگيري را به دنبال داشته باشد.بنابراين هر چقدر كه قدرت پخش‌كنندگي افزودني‌هاي كاهنده آب بيشتر باشد (از روان‌كنندهبه فراروان‌كننده)  تاثير كندگيري آنهاكاهش مي‌يابد.

برخياز روان‌کننده‌ها مانند ليگنوسولفونات‌ها و اسيدهاي هيدروكسي كربوكسيليك در مقاديرمصرف متعارف و در دما‌هاي 18 تا 38 درجه سانتيگراد معمولاً 1 تا 3 ساعت تاخير در گيرشبتن بوجود مي‌آورند^[2]. با افزايش مقدار مصرف روان‌كننده‌ها، تاخير در زمان گيرش بتن نيزافزايش مي‌يابد. اغلب فوق روان‌كننده‌ها در مقادير مصرف متعارف، كندگيري قابلتوجهي ندارند و يا كندگيري آنها كاملاً كنترل شده است. در بتن‌هايي كه با سيماننوع 5 ساخته مي‌شوند و داراي فوق‌روان‌كننده هستند، صرفنظر از نسبت آب به سيمان ونوع فوق‌روان‌كننده مصرفي، زمان گيرش اوليه و نهايي حدود يك ساعت افزايش مي‌يابد^[8]. بعضیاز فراروان‌كننده‌ها زمان گيرش نهايي بتن را كاهش مي‌دهند ^[3].

2-6-2- هوازايي

برخي از روان‌كننده‌ها كششسطحي آب را كاهش مي‌دهند و مقداري حباب هوا در بتن ايجاد مي‌كنند. ليگنوسولفونات‌هاشناخته شده‌ترين كاهنده‌هاي آب هستند كه خاصيت هوازايي دارند.مقدار هواي وارده توسط اين مواد معمولاً بين 2 تا 6 درصد متغير است، اگرچه مقاديربيشتر نيز تا كنون گزارش شده است^[6]. هوازايي روان‌كننده‌ها را مي‌توان با اصلاح فرمول شيميايي كنترل كرد^[6] ، معمولاً ليگنوسولفونات‌هاي اصلاح‌شده كمتر از يك درصد حباب هوا ايجاد مي‌كنند.فوق‌روان‌کننده‌ها و فراروان‌کننده‌ها اصولاً خاصيت هوازايي ندارند ولي ممكن استروي توان هوازايي برخي از سيمان‌ها و مواد هوازا تاثيرگذار باشند و باعث تغيير در ميزان هواي بتن شوند^[6]. افزايشرواني مخلوط بتن به ازدياد تشكيل حباب‌هاي هوا در حين اختلاط كمك مي‌كند ولي بتن‌هايداراي فوق‌روان‌كننده در مقايسه با بتن شاهد (با رواني يكسان)، فرصت خروج آسان‌ترحباب‌هاي هواي محبوس را در حين عمليات انتقال و بتن‌ريزي فراهم مي‌كنند. فوق‌روان‌كننده‌هايبر پايه ملامين در مقايسه با نوع نفتاليني نه تنها هواي محبوس كمتري ايجاد مي‌كنندبلكه افت مقدار هواي سريع‌تري نيز دارند^[2]. فراروان‌كننده‌ها عموما خاصيت هوازاييندارند و پس از اتمام اختلاط بتن به دليل سهولت حركت اجزاي بتن، موجب جابجايي وجاي‌گيري ذرات در درون فضاي خالي بين يكديگر مي‌شوند و  حباب‌هاي هواي محبوس رابه سطح بتن مي‌رانند.

افزودني‌هايكاهنده آب در بتن‌هاي هوازايي شده، پايداري حباب‌هاي هوا را بهبود مي‌بخشند وميزان تاثير و راندمان افزودني‌هاي هوازا را افزايش مي‌دهند^[2].

2-6-3- كارآيي

كارآيي^[22]خصوصيتي از بتن يا ملات تازه است كه آساني يا دشواري اختلاط، ريختن، تراكم وپرداخت كردن آن را بيان مي‌كند^[11]. موضوع كارآيي همواره در بتن‌ريزي‌ها مطرح مي‌شود ولي در حال حاضرابزار مناسبي براي سنجش كارآيي در كارگاه‌ها وجود ندارد. معمولاً رواني بتن كه به وسيلهآزمايش اسلامپ اندازه‌گيري مي‌شود ملاكي براي توصيف كارآيي بتن به شمار مي‌آيد در حاليكه ممكن است دو نمونه با رواني يكسان، داراي كارايي متفاوتي باشند. بتن‌هاي محتويافزودني‌هاي كاهنده آب معمولاً كارآيي بهتري از خود نشان مي‌دهند و ميل به قالبپذيري و پرداخت سطح آنهـا بهتر از بتن‌هاي با رواني مشابه ولي بدون افزودني است.اين موضوع به ويژه در مورد بتن‌هاي سفت (با اسلامپ خيلي كم) نمايان‌تر است.

بتنمحتوي اين افزودني‌ها تمايل كمتري به جداشدگي نشان مي‌دهد^[9] و در هنگام لرزاندن مي‌توان رواني و تحركبهتر اجزا را مشاهده نمود ضمن اين كه كارآيی بهتر اين نوع بتن، نياز به لرزاندن راكاهش می‌دهد و صرفه جويی قابل توجهی در مصرف انرژی و نيروی انسانی پديد مي‌آورد.

هوازايي برخي از كاهنده‌هايآب كه به عنوان يك اثر جانبي مطرح مي‌شود، در مخلوط‌هاي بتن با ريزدانه ناكافي مي‌تواندچسبندگي داخلي بين دانه‌هاي سنگي را تا حدودي افزايش دهد (به فصل هوازاها مراجعهشود) و حالت خميري و كارآيي بتن را بهبود بخشد.

 2-6-4- آب انداختگي

تاثيرهمه افزودني‌هاي كاهنده آب بر آب‌انداختگي يكسان نيست، به عنوان مثال نمك‌های اسيدهيدروكسی كربوكسليك موجب افزايش آب انداختگي مي‌شوند در حالي كه مشتقات و تركيباتاصلاح شده  آنها تاثيري بر پديده آبانداختگي ندارند. ليگنوسولفونات‌ها و مشتقات آنها آب انداختگي بتن تازه را كاهش مي‌دهندكه بخشي از اين خاصيت آنها به دليل ايجاد حباب هوا در بتن است. فوق روان‌كننده‌هاو فراروان‌كننده‌ها معمولا آب انداختگي و جداشدگي را كاهش مي‌دهند به جز در موارديكه مقدار مصرف افزودني بيش از اندازه باشد^[9]. گاهي آب‌انداختگی و جداشدگي بتن تازه پس ازاضافـه كردن فوق روان‌كننده و فراروان‌كننده‌ها به دليل اشكال در دانه‌بنديسنگدانه‌ها است و نه تاثير منفي افزودني، در چنين شرايطي با اصلاح دانه‌بندي به خصوصافزايش ريزدانه‌ها مي‌توان جداشدگي را كاهش داد.

2-6-5- روند افت رواني (اسلامپ)

روندافت رواني^[23]كه بيانگر مقدار كاهش رواني در واحد زمان است، در بتن داراي كاهنده آب بيشتر ازبتن شاهد (با اسلامپ اوليه يكسان) است. بتن‌هاي حاوي فوق‌روان‌كننده در مقايسه بابتن‌هاي حاوي روان‌كننده كه اسلامپ اوليه يكساني داشته باشند از روند افت روانيبيشتري برخوردارند. فراروان‌كننده‌ها اگرچه نسبت به بتن شاهد روند افت روانيبيشتري دارند ولي نسبت به فوق‌روان‌كننده‌ها از توان حفظ رواني (اسلامپ) بيشتريبرخوردارند.

يكياز مزاياي اصلي استفاده از فوق‌روان‌كننده‌ها و فراروان‌كننده‌ها در بتن افزايشقابل توجه اسلامپ و رواني آن است ولـي زمان قابل كاركردن به دليل افت اسلامپ بهشدت كاهش مي‌يابد كه مي‌تواند سبب بروز مشكلات اجرايي شود. براي حل اين مشكل درمورد فوق‌روان‌كننده‌ها مي‌توان بخشي از  فوق روان‌كننده را در محل ساخت بتن و بخش ديگررا در محل بتن‌ريزي به مخلوط اضافه كرد تـا زمـان قابل كار كردن افزايش يابد يا ازفوق‌روان‌كننده‌هاي كندگير استفاده كرد. در مورد فراروان‌كننده‌ها مي‌توان روانيبتن را در هنگام ساخت به گونه‌ايي تنظيم كرد (با اسلامپ بالاتر) كه رواني مورد نظررا در پاي كار تامين كند يا در هنگام ساخت بتن، در صورت نياز جهت سهولت در اختلاطو حمل، از يك روان‌كننده سازگار در مقادير كم استفاده كرد و فراروان‌كننده را درپاي كار به بتن افزود.

 فرصت كار با يك بتن به عوامل متعددي بستگي داردكه از آن جمله مي‌توان به: نوع و مقدار كاهنده آب، فاصله زمانی بين ساختن و ريختنبتن، زمان اضافه كردن كاهنده آب، مصرف ساير افزودني‌هاي شيميايي، ويژگي‌ها و درجهحرارت سيمان و بتن، رواني اوليه بتن و دماي محيط اشاره كرد.

 2-6-6 - پرداخت پذيري

 روان‌کننده‌ها معمولاً در پرداخت سطح بتن بسيار مؤثرنددرحاليكه سطح بتن‌هاي محتوي فوق روان‌كننده به دليل كاهش آب‌انداختگي و افت سريعرواني به سختي پرداخت مي‌شوند، مضافاً اينكه تمايل به پوسته شدن و يا تركهاي ناشياز جمع شدگي خميري در اين نوع بتن‌ها بيشتر است، به همين دليل در اينگونه مواقعبايستي سطح بتن را با روش‌هايي چون مرطوب كردن، استفاده از مواد تاخير دهندهتبخير، يا هر روش مناسب ديگري از خشك شدن حفظ نماييم. اين روش‌ها بايستي با دقتانجام پذيرد تا تاثير نامناسبي بر دوام سطح بتن بوجود نياورند.

2-6-7– تراكم‌پذيري

كاهنده‌هايآب امكان حركت و لغزش ذرات بر روي يكديگر را در داخل مخلوط بتن فراهم مي‌كنند وخواص ريولوژيك بتن تازه و رفتار آن را در هنگام ارتعاش و متراكم‌شدن بهبود مي‌بخشند.براي متراكم‌كردن بتن‌هاي داراي كاهنده آب در مقايسه با بتن شاهد به انرژي كمترينياز است. اين اثر در بتن‌هاي با رواني (اسلامپ) كم و به ويژه در بتن‌هاي بدون اسلامپنمايان‌تر است. در بتن‌هاي داراي مقادير كافي فراروان‌كننده به دليل سهولت حركت ولغزش ذرات بر روي يكديگر بدون نياز به لرزاندن، اجزاي بتن در اثر وزن خود فضاهايخالي را پر مي‌كنند و متراكم مي‌شوند (بتن خود متراكم) در حالي كه در بتن‌هاي بدونفراروان‌كننده به دليل پديده لخته‌شدگي ذرات سيمان و ريزدانه‌ها، هر چقدر هم كهرواني افزايش يابد نمي‌توان به بتن خود متراكم دست‌يافت.

2-7- تاثير بر ويژگي‌های بتن سخت شده

2-7-1- مقاومت

استفادهاز كاهنده آب اگر با كاهش نسبت آب به سيمان همراه باشد افزايش مقاومت را به دنبالدارد ضمن اين كه در صورت ثابت بودن نسبت آب به سيمان نيز به دليل پخش كردن بهترذرات سيمان سبب بهبود فرآيند آبگيري و افزايش مقاومت مي‌شود.

نكته2-6- تاثير كاهنده‌هاي آب بر مقاومت بتن صرفاً به دليل تاثيرات آنها بر بتن تازهدر زمان‌هاي اوليه است و نه فعال بودن آنها در بتن سخت شده.

كاهنده‌هايآب کندگير، مقاومت 24 ساعته را به خصوص در مناطق گرمسير افزايش مي‌دهند، البتهممكن است مقاومت در ساعات اوليه بتن تحت تاثير كندگيـری كاهش يابد. كاهنده‌هاي آبدر مقدار سيمان و رواني ثابت مقاومت بتن را  افزايش مي‌دهند و يا براي رسيدن به مقاومتي مشخصباعث صرفه جويي قابل ملاحظه در مصرف سيمان مي‌شوند.

اگرافزودن فوق روان‌كننده همراه با كاهش آب بتن باشد مقاومت فشاري را تا 25 درصد و ياحتي بيشتر افزايش مي‌دهد. اين افزايش مقاومت با استفاده از فراروان‌کننده‌ها بهمراتب محسوس‌تر است و توليد بتن‌هايی با مقاومت فشاری 70 مگاپاسکال و بيشتر درشرايط كارگاهی به آسانی قابل طراحی و توليد می‌باشد. مقاومت خمشي بتن‌هاي داراي اينافزودني‌ها بهبود مي‌يابد ولي نسبت افزايش آن در مقايسه با مقاومت فشاري كمتر است.

2-7-2– جمع‌شدگي (تكيدگي) و خزش

گزارش‌هاو اطلاعات متناقضي در مورد تاثير كاهنده‌هاي آب بر پديده جمع‌شدگي و خزش وجوددارد. گرچه متناسب با كاهش مقدار آب بتن، جمع شدگي دراز مدت كمتر مي‌شود و به همينمنوال افزايش مقاومت فشاري بتن باعث كاهش خزش مي‌گردد ولي بطور كلي مي‌توان گفتحتي مصرف مقادير ثابتي از افزودني‌ها زماني كه همراه با سيمان‌هاي مختلف مصرف مي‌شوند،تاثير متفاوتي بر جمع‌شدگي و خزش بتن سخت شده دارند.

2-7-3– دوام (پايايي)

بهطور كلي كاهنده‌هاي آب به دليل پخش‌كردن ذرات سيمان و بهبود فرآيند آبگيري و نيزبهبود تراكم‌پذيري، سبب كاهش تخلخل و جذب مويينگي مي‌شوند و در نتيجه نفوذپذيريبتن كاهش و دوام آن در برابر عوامل مهاجم افزايش مي‌يابد.

دربتن‌هاي هوازايي‌شده، استفاده از كاهنده‌هاي آب سبب افزايش مقاومت جداره حباب‌هايهوا و بهبود پايايي بتن در برابر چرخه‌هاي يخ‌زدن و آب‌شدن مي‌شود.

2-8- تاثير مواد متشكله بتن بر عملكرد كاهنده‌های آب

همانگونهكه وجود يك افزودني بر روي نسبت اجزا و ويژگي‌هاي بتن تاثير مي‌گذارد، خواص ومقدار اجزاي تشكيل‌دهنده بتن نيز تاثيرات متقابلي بر عملكرد افزودني دارد.

مقدار،نوع، و تركيبات شيميايي سيمان بر عملكرد كاهنده‌هاي آب تاثير مي‌گذارد. با افزايشمقدار سيمان، نسبت مصرف فوق‌روان‌كننده به سيمان كاهش مي‌يابد. سيمان‌هاي نوع 2 و5 در مقايسه با سيمان‌هاي نوع 1 و 3 به كاهنده آب كمتري نياز دارند. تركيباتشيميايي سيمان به ويژه نسبت C₃A/C₃S و مقدارC₃A و نيز مقدار قليايي‌ها بر عملكرد افزودني‌هاي كاهنده آب تاثير مي‌گذارند^[7]. با افزايش مقدار C₃A در سيمان از راندمان روان‌كننده‌هاي ليگنوسولفوناتي كاسته مي‌شود^[1]. با افزايش مقدار قليايي‌هاي سيمان ميزانتاثير و حفظ رواني روان‌كننده‌ها در بتن كاهش مي‌يابد^[1].

 شكل و بافت سطحي سنگدانه‌ها بر عملكرد كاهنده‌هايآب تاثيرگذار است. سنگدانه‌های گرد گوشه در مقايسه با سنگدانه‌هاي تيزگوشه مقدارروان كننده كمتری را برای رسيدن به يك روانی مشخص لازم دارند. براي دستيابي به يكرواني مشخص هر چقدر بافت سطحي سنگدانه‌ها زبرتر باشد مقدار مورد نياز افزودنيكاهنده آب افزايش مي‌يابد.

پوزولان‌هابه جز خاكستر بادي، عموما به دليل افزايش چشمگير سطح جانبي دانه‌ها و تمايل بهلخته‌شدن، كارآيي و رواني بتن را به شدت كاهش مي‌دهند و به همين دليل توصيه مي‌شودكه در بتن‌هاي داراي پوزولان و به ويژه دوده سيليسي از فوق‌روان‌كننده  يا فراروان‌كننده استفاده شود.

درمجموع مطالعه، بررسی و انجام آزمايش‌های كارگاهی برای مشخص كردن تاثير مواد متشكلهبتن بر افزودنيهای كاهنده آب به شدت توصيه می‌شود.

2-9- تاثير عوامل محيطی و اجرايي

بدونشك عواملي مانند: دما، رطوبت، سرعت وزش باد، ماشين آلات و تجهيزات توليد و انتقالبتن، زمان بين توليد و ريختن بتن، زمان حمل، و مهارت نيروهاي اجرايي از جمله عواملمهم و تاثير گذار در عملكرد افزودني‌های كاهنده آب مي‌باشند.

بهدليل آن كه دما در زمان گيرش، كارآيي و روند كسب مقاومت اوليه بتن بسيار مؤثر است،براي دستيابي به نتايج مؤثر معمولا افزودني‌های كاهنده آب در سه گروه با تاثيرهایزودگيری، خنثی، و ديرگيری عرضه مي‌شوند.

رطوبتموجود در هوا و سرعت وزش باد بر زمان كارآيی بتن تاثير مي‌گذارند در نتيجه برايحفظ كارآيي در چنين شرايطي ممكن است مقدار مصرف و يا حتی نوع كاهنده آب تغيير ‌نمايد.

باتوجه به اينكه مقدار مصرف افزودني‌های كاهنده آب به نسبت سيمان موجود در طرحاختلاط تعريف مي‌شود، لازم است ماشين آلات توليد بتن از حساسيت كافی برای پيمانهكردن آب، سيمان، سنگدانه، و مواد افزودنی برخوردار باشند. در غير اين صورت مقاديرمتفاوتی در هر نوبت وارد مخلوط‌كن مي‌شود و نتايج متفاوتی نيز در بر خواهد داشت.

2-10- رهنمودهای اجرايي در كارگاه

افزودني‌هايكاهنده آب در حالت مايع اندازه‌گيري و مصرف مي‌شوند و چنانچه اين افزودني‌ها به شكلجامد (پودر) تحويل گردند، لازم است ابتدا بر طبق پيشنهاد توليدكننده محلولي بادرصد جامد مناسب از  آن تهيه و سپس مصرفشوند.

چگاليافزودني‌هاي ارسالي مايع و يا آنهايي كه در كارگاه به مايع تبديل شده‌اند بايستيبراساس معيار و استانداردي كه توليد كننده معرفي مي‌كند سنجيده و با آن مقايسهگردد. براي اين منظور مي‌توان به سهولت و با استفاده از وسايلي چون مايع‌سنج ياچگالي‌سنج، درصد جامد و  غلظت مناسب آنرابررسي نمود. اين عمل بايستي در دماي استاندارد انجام و نتايج آن بعنوان بخشي از عملكنترل كيفيت براي آينده ثبت و نگهداري گردد.

تمامیافزودني‌های كاهنده آب در محدوده زمانی معينی بر مخلوط بتن تاثير مي‌گذارند و بهمحض اتمام اين محدوده زمانی، بتن به حالت قبل از مصرف افزودنی برمي‌گردد، بنابراينزمان افزودن آنها بايستی بگونه‌ای تنظيم شود كه حداكثر كارآيی حاصل گردد، بنابرايندر حمل‌های طولانی بتن كه احتمال اتمام خاصيت افزودنی وجود دارد، بهتر است كهافزودني در محل بتن ريزی به مخلوط اضافه تا فرصت كافی برای ريختن، لرزاندن،پرداخت، و كارهای تكميلی فراهم شود.

افزودني‌هایكاهنده آب را نبايد به سيمان خشك اضافه كرد، بهتر است آنها را بعد از افزودن بخشياز آب اختلاط (به همراه آب تنظيم^[24])به بتن اضافه كرد.

درطرح اختلاط‌های داراي اين افزودني‌ها، به خصوص در بتن‌های با اسلامپ بيشتر از 70ميليمتر از لرزاندن (ويبره کردن) بيش از اندازه پرهيز شود زيرا باعث جداشدگی و آبانداختگی مي‌شود. البته آب انداختگی مختصر در سطح بتن در انجام پرداخت سطحی مفيداست. 

2-11- رهنمودهای كاربردی

چنانچهاطلاعات كافي و معتبر از كاربرد يك افزودني در دسترس نباشد، بهترين روش براي بررسيتاثير افزودني بر خواص بتن انجام آزمايش‌هاي كارگاهي است. لازم است اين آزمايش‌هابا توجه به اوضاع جوي پيش بيني شده، روش و امكانات عملي ساخت بتن، و با استفاده ازمصالح مصرفي كارگاه انجام پذيرد. پارامترهايي كه انتظار مي‌رود در اثر به كار بردنكاهنده آب در طرح اختلاط بتن تغيير‌كنند عبارتند از: مقدار هوا، رواني، آبانداختگي، جداشدگي، زمان و روند گيرش، و مقاومت‌هاي مکانيکي.

قبلاز شروع كار اصلي بهتر است تعداد كافي طرح اختلاط در آزمايشگاه كارگاه، تهيه و آزمايشگردد و با ثبت و مقايسه آنها طرح‌هاي بهينه براي اجرا برگزيده شوند. اگرچه راهنمايي‌هايبسيار مفيدي در آيين نامه‌هاي معتبر بين‌المللي و استاندارد‌هاي ساختماني ايرانبراي كاربرد افزودني‌هاي شيميايي وجود دارد ولي اغلب آنها در شرايط استاندارد وآزمايشگاهي كنترل شده  نتيجه گيري شده‌اند.بنابراين بهتر است ضمن پيروي از آنها اقدام به انجام آزمايش‌هاي كارگاهي نزديك بهشرايط واقعي كاربردي در كارگاه كرد.

هموارهلازم است طرح اختلاط اين گونه بتن‌ها مجدداً بررسي شود چنانچه يك طرح بتن دارايكارآيي و قابليت پرداخت مناسب باشد و بخواهيم به آن افزودني كاهنده آب بيافزاييم،مقادير آب، سيمان و يا مقدار هوا تغيير مي‌كند و باعث تغيير در حجم  كل بتن مي‌شود. در اينگونه موارد براي جبرانكاهش حجم كل، بايستي به اندازه مقادير كاهش يافته آب و سيمان، مقادير متناسبي از سنگدانه‌هابه بتن اضافه گردد تا نسبت سنگدانه‌هاي درشت به حجم كل بتن ثابت بماند. روش طراحيو تنظيم مخلوط‌ها  در ACI  211.1 شرح داده شده است.

باتوجه به اينكه اغلب افزودني‌هاي كاهنده آب، مواد محلول در آب هستند لازم است در هنگاممحاسبه آب اختلاط و نسبت آب به سيمان، مقدار آب موجود در اين افزودني‌ها محاسبه و معادلآن از آب اختلاط كاسته شود ولي بخش جامد آنها كه نسبت به حجم كل بتن بسيار ناچيزهستند معمولا ناديده گرفته مي‌شوند.

مخازننگهداري افزودني‌ها بايد به آساني قابل شناسايي بوده و محلول‌ها در برابر آلودگي،تبخير، رقيق شدن، دماي بسيار بالا و يخ‌زدگي، محافظت شوند. توجه به زمان انبارداريهر افزودني براساس توصيه توليدكننده آن ضروري است. اختلاط دو يا چند افزودني با هممجاز نمي‌باشد مگر اينكه سازگاري آنها با يكديگر قبلاً توسط توليدكننده بلامانعاعلام شود، در غير اين صورت بايستي افزودني‌ها به طور جداگانه پيمانه و به مخلوطاضافه گردند. مثلاً ممكن است يك روان‌كننده با يك هوازا با هم سازگاري نداشتهباشند و هركدام در مخازن جداگانه نگهداري و با فاصله زماني مناسب وارد مخلوط كنبتن شوند.

باتوجه به اينكه اين افزودني‌ها معمولا در مقادير بسيار كم و بر اساس نسبتهای كوچکسيمان مصرف مي‌شوند، لازم است لوازم اندازه‌گيری دقيقی برای پيمانه كردن آنها دركارگاه فراهم شده و در ضمن آموزش‌های لازم در مورد حساسيت و تاثيرات منفی احتمالیناشی از مصارف نادرست به كاربران داده شود.

2-12- ارزيابي و انتخاب كاهنده آب

عملكردافزودني‌ها از هر نوع و طبقه با يكي از شيوه‌هاي زير بررسي مي‌شوند. اين شيوه‌هاممكن است به تنهايي و يا تواماً  در تشخيصو انتخاب يك افزودني مورد توجه قرار گيرند.

1) نتايج حاصل  از كاربرد موفقيت آميز يك افزودني در كارهايمشابه قبلي كه تحت شرايط كنترل شده كارگاهي انجام شده باشد. در اين روش بايستي تاحد امكان شرايط كار و مصالح مرجع انتخابي شبيه به شرايط كارگاه باشد.

2 )انجام آزمايش‌های كارگاهی با مصالح و شرايط موجود در محل كارگاه.

3)كتب و نشريات فني و اطلاعات ارايه شده از سوي توليدكننده‌ها.

بااستفاده از روشهاي فوق محدوده مقادير مصرفي و حد بهينه آن تعيين مي‌شود و اثراتاحتمالي ناشي از مصرف بيش از حد مورد بررسي قرار مي‌گيرد ولي لازم است اطلاعاتكاملي از عملكردهاي قبلي يك افزودني و نتايج آن كه بيانگر محدوده مقادير مصرف باشددر اختيار مصرف كننده قرار گيرد. بديهي است كه نتايج تاثير يك افزودني معين بر رويانواع سيمان، مقدار سيمان، نوع سنگدانه‌ها، شرايط آب و هوا و شرايط ساخت بتن متفاوتاست ولي محدوده تعيين شده از سوي توليدكننده مي‌تواند ملاك سنجش در هر كارگاهيقرارگيرد.

ازآنجايي كه اين افزودني‌ها عموماً مقاومت‌هاي بتن را افزايش مي‌دهند و اين فرصت رافراهم مي‌آورند كه مقدار سيمان كمتري مصرف شود، علاوه بر ايجاد صرفه جويي اقتصاديدر طرح مي‌توانند حرارت آبگيري را كاهش دهند كه بخصوص در بتن ريزي‌هاي حجيم بسيار مؤثراست.  توجه شود كه استفاده از کاهنده‌هايآب به خودي خود باعث كاهش حرارت آبگيري نمي‌شود بلكه كاهش مقدار سيمان اين امر راميسر مي‌سازد. با استفاده از روان‌كننده كندگير مي‌توان با اصلاح زمان گيرش حرارت‌زاييبتن را در سنين اوليه کاهش داد.

برايتوليد بتن‌هايی با مقاومت زياد ( بيشتر از PSI6000  يا MPa 41 ) مي‌توان از فوق روان‌کننده و يا فراروان‌كننده با خاصيتكندگيری در مقادير زيادتر استفاده نمود كه هم باعث كاهش بيشتر آب مي‌گردد و هم تاخيريكه درگيرش بتن بوجود مي‌آيد، موجب آرامش در روند كسب مقاومت  اوليه مي‌شود، بتن‌هايي كه به آرامي‌كسب مقاومتاوليه مي‌كنند عموماً داراي مقاومت‌هاي دراز مدت بيشتري هستند. استفاده از روان‌كننده كندگير در مقادير زياد ممكن است گيرش بتنرا دچار مشكل نمايد بتن‌هاي حاوي افزودني زودگير كننده، سريعتر به مقاومت‌هاي  اوليه دست پيدا مي‌‌كنند ولي مقاومت‌هاي درازمدت آنها از رشد كمتري برخوردار است.

درطراحي بتن‌هاي توانمند استفاده از فوق‌روان‌كننده‌ها و فرا روان‌کننده‌ها پيشنهادمي‌گردد كه مي‌توان آنها را  در مقاديرزيادتر و بدون تاثيرات جانبي نامطلوب مصرف نمود ولي بدليل افت سريع كارآيي در اين گونهبتن‌ها همواره توصيه مي‌شود كه اين افزودني‌ها در محل مصرف  به بتن اضافه گردند.

آييننامه‌هاي معتبر و استاندارد‌هاي ساختماني ايران، مشخصات افزودني‌هاي كاهنده آب و روشارزيابي آنها در شرايط استاندارد و كنترل شده از قبيل دما، مقدار سيمان، كارآيي،مقدار هواي موجود و سنگدانه‌هاي دانه‌بندي شده را تعيين نموده‌اند. اين آيين نامه‌هاهمچنين حداقل تغييراتي كه اين افزودني‌ها در كاهش مقدار آب، كسب مقاومت، محدودهزمان گيرش، جمع شدگي، و پايداري در برابر يخ زدگي و ذوب به وجود مي‌آورند را معينمي‌كنند ولي اكثر كاهنده‌هاي آب قادرند بهتر از حداقل‌هاي خواسته شده در آيين‌نامـه‌هاكيفيت بتن را بهبود بخشند. به عنوان مثال برخي از روان‌كننده‌ها توانايي كاهش آببتن به ميزان بيش از 12 درصد را دارند و فوق‌روان‌كننده‌ها و فراروان‌كننده‌ها دربرخي موارد تا بيش از 30 درصد آب مصرفي را كم مي‌كنند.

 2-13 - كنترل كيفيت

يكنواختيو ثابت بودن يك افزودني در مراحل مختلف پروژه و ارسال‌هاي متعدد به كارگاه بايستيكنترل شده و برابري آن با آزمايش‌هاي اوليه به اثبات برسد. آزمونهاي لازم برايشناسايي و تاييد افزودني‌ها شامل: تعيين درصد جامد، غلظت ظاهري، طيف سنجي برايمواد آلي، مقدار كلرايد، درجه قليايي ( pH )، وبرخي موارد ديگر مي‌باشند. آيين نامه‌هاي معتبر بين‌المللي و استاندارد‌هايساختماني ايران راهنمايي‌هاي لازم براي تعيين يكنواختي افزودني‌هاي شيميايي را بهتفصيل بيان نموده‌اند. اگرچه با كنترل رنگ، بو، شكل ظاهري و اندازه‌گيري غلظت ومقدار pH مي‌توان يكنواختي محموله‌هاي مختلف افزودني‌هايوارده به كارگاه را تاييد يا رد كرد.

2-14 - مراجع

1- فاميلي هرمز، "خواصبتن"، مترجم، 1378.

2- Rixom, R. and Mailvaganam, N."CHEMICAL ADMIXTUIRES FOR CONCRETE", 3rd Ed., 1999, E & EN SPON.

3- " Guideline for Self-Compactingconcrete", Japan Society of Civil Engineer 1998.

4 – ايراجيان محمود، "كاربرد موادافزودني در پروژه‌هاي سدسازي"، چهارمين كنفرانس بين‌المللي سدسازي، ايران،تهران، 1380.

5 – ياوري عيسي،"فرهنگ شيمي"، انتشارات فاطمي، 1375.

6- ACI 212.3R – 04, "ChemicalAdmixtures for Concrete", MCP-ACI 2006.

7- REILIM, "Application of Admixtures inConcrete", 1995.

8- Ramezanianpour, A.A., Sivasundaram, V., andMalhotra, V.M., "Superplasticizers: Their Effect on the strengthProperties of Concrete"; ACI Concrete International, Vol. 17, No. 4, 1995.

9- Ramachandran V.S., Malhotra V.M., Jolicoeur C.,and Spiratos N., "SUPERPLASTICIZERS; Properties and applications inconcrete", CANMENT, 1998.

10- Hewlett, "Lea's Chemistry of Cement andConcrete", 4th Ed., 1998, Arnold.

11- Kosmatka S. H., Kerkhoff B., and Panarese W.C.,"Design and Control of Concrete Mixtures", 14th ed., PCA – 2002.